Arkeolojik kayıtlara göre ilk insanlar diğer primatların daha önce yapmadığı bir şeyi yapmaya başladı; kasıtlı olarak ölülerini gömdüler. Bu basit başlangıçlardan, insanlığın ölüme karşı tutumunu; türümüzün tanımlayıcı bir parçası haline gelen cenaze uygulamalarını geliştirdik.
Ve diğer canlılar hakkındaki anlayışımız geliştikçe, ölüm karşısında davranışları değişen sadece insan türü olmadığını anlıyoruz. Günümüzde ‘Karşılaştırmalı Tanatoloji’ olarak bilinen bilim dalının araştırmacıları, insan olmayan hayvanlar arasındaki ölümün bilişsel, psikolojik ve fizyolojik yönlerini kapsamlı bir şekilde inceler.
Primatların karşılaştırmalı tantoloji üzerine ilk derinlemesine incelemede, Kyoto Üniversitesi Primat Araştırma Enstitüsü’nden André Gonçalves ve Oxford Üniversitesi’nden Susana Carvalho, insan olmayan primatların ölüleriyle etkileşime girdiği 200 yılı aşkın belgeleri inceledi. Karşılaştırmalı tantolojinin çeşitli alanlarını bir araya getiren bulgular, ölü gömme uygulamalarının evrimsel bir zaman çizelgesini içermekte ve arkeolojiden psikolojiye kadar olan alanları kapsamaktadır. Çalışmanın raporu Biological Reviews’de yayımlanmıştır.
Hem vahşi doğada hem esaret altındaki primatlarda yapılan gözlemler ve anekdotsal kanıtlar 19. yüzyıla kadar uzanıyor. Gonçalves, primat türleri arasında belirli tepkiler farklılık göstersede ortak davranışların gözlemlendiğini bildirmektedir: Primatlar ölü arkadaşlarını tehditlere karşı savundular, ölülerini taşıdılar ve hatta ‘keder’ olarak tanımlanabilecek duygusal tepkiler sergilediler.”Bu eski anekdotlar antropomorfik olsa da, davranış kalıpları bugün gözlemlenenlerle tutarlıdır” diyor Gonçalves.
Ekip üç ana hedefi yerine getirmek için 240 çalışma raporunun kapsamlı bir kaydını derledi ve gözden geçirdi: Tarihi belgelemek, mevcut verileri toplamak-yorumlamak ve primatlarda ölüm tepkilerini evrimsel bir çerçeveye oturtmak.
“İnsan olmayan primatlar ölümle ilişkili her türlü davranışı sergilerler, en yaygınlarından biri ölü yavrularını taşıyan annelerdir. Bu davranışa birçok faktör katkıda bulunur, ancak bunu, nesneleri kavrama yeteneklerine sahip oldukları için yaptıklarını görüyoruz.” diye devam ediyor Gonçalves. “İlginç bir şekilde, lemur veya tamarin gibi primatlar, girişimlerine rağmen bu davranışta bulunmazlar. Bunun, benzer kavrama yeteneğinden yoksun oldukları için olduğunu görüyoruz.”
Yetişkin bir grup üyesi öldüğünde, nöbet tutmak ve vücudu korumak veya ziyaret etmek gibi farklı bir dizi farklı patern gözlemlendi. Takım, bu etkileşimlerin muhtemelen bağlılıkla ilişkili olan bir ek sonuç olduğunu bildiriyor. Ayrıca bu durum, primatların cesetlerden hayati bilgiler öğrenmesine, bireyi yaşayandan ölüye yeniden kategorize etmenin bir yolu olarak hizmet etmesine -yas sürecinin önemli bir parçası- ve grubun hiyerarşisindeki olası değişimler hakkında bilgi vermesine izin verdiği sonucuna varıyorlar. Ayrıca ekip, insan olmayan primatların örtülü bir ölüm farkındalığına sahip olduklarını öne sürüyor.
Gonçalves, “Bu ya hep ya hiç algısı değil. Ölümün farkındalığı, canlı/cansız ayrımı veya yaşayan/ölü arasındaki duyusal ve bağlamsal ayrım gibi şeyleri içerir” diye açıklıyor. “Ölüm kavramı, biz insanların 3 ila 10 yaşları arasında edindiğimiz bir şeydir. İnsan olmayan primatların ölüm farkındalığının bazı yönlerine sahip olduğu sonucunu çıkarabiliriz, ancak şimdiye kadar sadece insanlar onu daha yüksek bir mertebeden kavramsallaştırdı.”
Birkaç anekdot, büyük-maymunların gerçekten de insanlar gibi bir ölüm kavramına sahip olabileceğini öne sürerken, Gonçalves ve Carvalho hipotezleri deneysel ortamlarda formüle etme ve test etme gereğini belirtiyor. Ekip, karşılaştırmalı tanatoloji alanındaki araştırmalarını ilerletmek için bu kapsamlı incelemeyi uygulamayı planlıyor ve diğer bilim insanlarının benzersiz ölüm perspektifimizi ortaya çıkarmak için özgün araştırma yollarını keşfetmelerini umuyor[1]www.kyoto-u.ac.jp[2]www.wallpaperflare.com/
[cite]
Kaynaklar ve İleri Okuma
| ↑1 | www.kyoto-u.ac.jp |
|---|---|
| ↑2 | www.wallpaperflare.com/ |
