Sis Nasıl Oluşur?

Sis oldukça büyüleyici bir meteorolojik olgudur. Tam olarak bir bulut da değildir yağmur da. Peki nasıl oluşur?

Sis çeşitli aktiviteleri etkileyebilir.

Yol görünürlüğünü önemli ölçüde azaltabilir, sürüşü tehlikeli hale getirebilir, hava yolculuğunu kesintiye uğratabilir, tekne ve nakliyede gecikmelere veya iptallere yol açabilir ve sörf, golf veya futbol gibi açık hava sporlarını askıya alabilir.

Sisin görünürlüğü bozarak işçilerin güvenliğini etkilemesi durumunda bazı açık hava inşaat faaliyetleri durdurulabilir veya yavaşlayabilir.

Peki sis nasıl oluşuyor ve tahmin edilebilir mi?

Sis, havadaki su buharının küçük sıvı su damlacıklarına dönüşerek Dünya yüzeyinde bulut benzeri bir olay yaratmasıyla oluşur.

Bu, havanın artık tüm nemi tutamadığı noktaya (çiğlenme noktasına) kadar soğutulduğunda meydana gelir ve bu daha sonra sayısız küçük damlacığa dönüşerek sis oluşturur.

Soğutma, radyasyon (toprağın ısı kaybetmesi) veya adveksiyon (soğuk bir yüzey üzerinde hareket) gibi farklı şekillerde gerçekleşebilir.

Havayı yalnızca belirli miktarda su tutabilen bir sünger olarak düşünün. Çok dolduğunda ve doygun hale geldiğinde damlar; hava çok fazla su buharı ile dolar ve sis oluşturur.

Sis Türleri

Birkaç çeşit sis vardır:

Her birinin kendine has özellikleri vardır ve aynı veya farklı yerlerde veya bölgelerde ortaya çıkabilirler.

• Radyasyon Sisi: Gün batımından sonra toprağın soğuması sonucu oluşur ve havanın çiğlenme noktasının üzerinde soğumasına neden olur. Nemli ve kuru havanın karışmasını önlemek için saatte 15 milden (saatte 24 kilometre) daha az hafif rüzgarlar gereklidir. Vadi ve havzalarda sıklıkla görülür.

• Yağış Sisi: Yağmurun soğuk havadan düşmesiyle oluşur ve zemin yakınındaki nem içeriğini artırır. Yoğun ve uzun ömürlü olabilir; genellikle çiseleyen yağmur, hafif yağmur veya karla ilişkilendirilir.

• Adveksiyon Sisi: Sıcak, nemli havanın genellikle kıyı şeritlerinde bulunan soğuk bir yüzey üzerinde hareket etmesiyle ortaya çıkar. Radyasyon sisinin aksine günün herhangi bir saatinde oluşabilir ve uzun süre devam edebilir.

• Buhar Sisi: Tipik olarak sonbahar mevsiminde, soğuk ve kuru havanın daha sıcak su kütleleri üzerinde hareket etmesiyle meydana gelir. Suyun yüzeyinden yükselen tutamlar veya dallar gibi görünür ve esas olarak hava ile su arasındaki sıcaklık kontrastından etkilenir.

• Vadi Sisi: Vadilerde yağış sonrası nem yüklü havanın çiğ noktası sıcaklığına ulaşmasıyla oluşur. Yoğundur ve birkaç saat veya gün sürebilir; genellikle sonbahar ve kış gibi daha serin aylarda meydana gelir.

• Dondurucu Sis: 0°C (32 °F) veya altındaki sıcaklıklarda meydana gelir ve su damlacıklarının nesnelerle temas ettiğinde donmasına neden olur. Yüzeylerde buz tabakası oluşturur ve görünürlüğü önemli ölçüde azaltabilir.

• Buz Sisi: Havanın aşırı soğumuş su damlacıklarını tutamadığı, aşırı soğuk sıcaklıkların olduğu kutup ve arktik bölgelerde meydana gelir ve havada asılı küçük buz kristallerinin oluşmasına yol açar.

• Dolu Sisi: Şiddetli bir dolu fırtınasından kısa bir süre sonra soğuk buz toplarının sıcak, nemli havaya düşmesiyle oluşan nadir bir türdür. Düzensiz ve sığ olma eğilimindedir.

Duman nedir?

“Duman” kelimesi iki kelimeyi birleştirir: Duman ve sis.

İngiliz Doktor Harold Des Voeux, 1911’de hava kalitesi konusunda endişe duymaya başladığında bu terimi icat etti.

1952 Büyük Londra Smog’u, Aralık 1952’de Britanya başkentini birkaç gün boyunca etkileyen ciddi bir hava kirliliği olayıydı.

Soğuk hava, antisiklon, rüzgarsız koşullar ve kömür kullanımına bağlı havadaki kirletici maddelerin ölümcül karışımı, İngiliz başkentinin üzerinde kalın bir duman tabakası oluşturdu.

Duman o kadar yoğundu ki görünürlüğü önemli ölçüde azalttı ve kapalı alanlara nüfuz etti.

Olay, ulaşım ve sağlık sorunları da dahil olmak üzere şehir genelinde büyük aksamalara neden oldu ve tahminen 4.000 ila 12.000 kişinin ölümüne yol açtı.

Büyük Duman’ın şiddeti, hava kirliliği konusundaki farkındalığın artmasına yol açtı ve Birleşik Krallık’ta 1956 ve 1968 tarihli Temiz Hava Yasaları da dahil olmak üzere çevre politikalarında değişikliklere yol açtı.

Sis Hakkında İlginç Gerçekler

Meteorologlar ve hava durumu uzmanları sisi görüş seviyeleri ve ne kadar uzağı görebileceğiniz açısından tanımlıyor:

• Sıradan Sis:  Yaklaşık 1.100 yarda (1.000 metre) mesafeyi görebilirsiniz.
• Kalın Sis: Yalnızca 55-220 yarda (50-200 metre) görebilirsiniz.
• Yoğun Sis:  55 yardadan (50 metre) daha kısa bir mesafeyi görebilirsiniz.

Kaliforniya ve Şili kıyıları gibi dünyanın bazı yerlerinde sis, sekoya ormanlarının ve diğer ekosistemlerin büyümesi için gereklidir ve çok ihtiyaç duyulan nemi sağlar.

Su kaynaklarının kıt olduğu bölgelerde sis ağları kullanılarak sisteki su damlacıkları toplanarak sürdürülebilir bir su kaynağı sağlanır.

Ayrıca soğuk denizlerin üzerinden ılık, nemli hava estiğinde kıyı adı verilen yüksek tepeciklerde kalın sis oluşur.

Bu sis denizciler için çok tehlikelidir çünkü nereye gittiklerini ve önlerinde ne olduğunu anlayamazlar.

Yerel halk tarafından “Sis Karl” olarak adlandırılan San Francisco’daki sis o kadar ikonik ki bir Twitter hesabı bile var. Golden Gate Köprüsü genellikle beyaz bir battaniyeyle çevrilidir.

Gökkuşakları gibi sis kuşakları da güneş ışığının sisin içinden parlamasıyla oluşur ancak sisteki daha küçük su damlacıkları nedeniyle genellikle beyaz yaylar şeklinde görünürler.

Dünyanın en sisli yeri, soğuk Labrador Akıntısının sıcak Körfez Akıntısıyla buluştuğu Kanada’nın Newfoundland kıyısı açıklarındaki Grand Banks’tir.

İkinci Dünya Savaşı sırasında yapay sis bazen gemileri ve önemli noktaları düşman görüş alanından gizlemek için bir savunma mekanizması olarak kullanıldı.

Belirli koşullar altında sis, ufkun üzerinde dar bir şeritte görülen karmaşık bir serap türü olan Fata Morgana gibi optik yanılsamalar yaratabilir.

Gizemli sisten korkuyor musun? Yalnız değilsin; homiklofobi sis korkusudur. ^[1]“How does fog form?” yazısından çevrilmiştir.

[cite]