Martılar ile İlgili 65 İlginç Gerçek

Martıları düşündüğümüzde aklımıza ilk gelen, balerinlerin havada dans eden versiyonlarına benzemeleri değildir.

Kıyı ufkunun bu kanatlı yoldaşları, daha çok arta kalan sandviçleriniz için dilenen çöpçüler olarak tasvir ediliyor.

Ayrıca kıyı şeridinin, limanların ve oradaki genişleyen maviliğin vahşi senfonisini de temsil ediyorlar.

Bazıları için baş belası olarak görülen martılar,  bazılarına göre özgürlüğün simgeleri olarak nitelendiriliyorlar.

Peki bu muhteşem, gürültücü ve cesur yaratıklar hakkında gerçekte ne kadar şey biliyoruz?

Hadi havalanalım ve martılar hakkında, tüylerinizi kabartacağı garanti olan, hayranlık uyandıran 65 gerçeğin üzerinden uçalım – mümkün olan en iyi şekilde.

Fiziksel Özellikler ve Beceriler

1. Sanılanın aksine martılar sadece beyaz değildir. Griler, kahverengiler ve hatta siyah uçlu tüyler dahil olmak üzere çeşitli tüy desenleri vardır.
2. Gri başlı martı gibi bilinen 50 türden bazıları saatte 40 mil hıza ulaşabilir.
3. Perdeli ayakları sadece gösteri amaçlı değildir; kuşların suda verimli bir şekilde kürek çekmesine yardımcı olurlar
4. Martılar; gözlerindeki yüksek sayıdaki fotoreseptör hücreleri sayesinde, yiyecekleri yüksek irtifalardan tespit etmelerine olanak tanıyan mükemmel bir görüşe sahiptir.
5. Bu kuşların gözlerinin üzerinde deniz suyu tüketmelerine olanak sağlayan benzersiz bir çift tuz bezi vardır.
6. Martıların, kaygan balıkları tutmalarına yardımcı olabilecek özel bir dilleri vardır; bu, beslenmeleri için yararlı bir adaptasyondur.
7. Sıcak günlerde, ısıyı dağıtmak için boğazlarındaki gevşek deriyi hızla sallayarak “düzenli çırpınma” adı verilen bir davranış sergilerler.
8. Gagalarının ve bacaklarının rengi yaşlarına ve üreme durumlarına göre değişerek yaşam evrelerine dair dışarıdan bir sinyal sağlar.

Davranış ve Alışkanlıklar

1. Martılar akıllı hırsızlardır. Sert kabuklu yumuşakçaları kayaların üzerine bırakıp onları açmak gibi problem çözme becerileri sergiledikleri bilinmektedir.
2. Bu canlılar genellikle binlerce kuştan oluşan büyük koloniler halinde toplanır.
3. Martılar banyo yapmaktan hoşlanırlar ve genellikle sığ sularda ortak banyolara girerken görülürler.
4. Kuyruklarının tabanına yakın bir yerde tüylerini su geçirmez hale getirmek için kullandıkları yağı kullanan bir tüy bezleri vardır.
5. Bazı türler yağmurun sesini taklit etmek ve solucanları yüzeye çekmek için yere “ayak vurma” pratiği yapar.
6. Kolonilerde birçok martı çifti yuvalama faaliyetlerini senkronize eder, bu da yumurtaların yaklaşık aynı anda çatlamasına neden olur.
7. İnsanlar veya diğer potansiyel tehditler yuvalama alanlarına yaklaştığında martılar savunma amaçlı “dalış bombardımanı”na girişebilir ve onları caydırmak için tehlikeli bir şekilde yaklaşabilirler.
8. Martılar, bol miktarda besin kaynağı mevcut olduğunda genellikle çok sayıda toplanır ve hem kaotik hem de büyüleyici olabilen bir “beslenme çılgınlığı” yaratır.

Coğrafi Habitatlar

1. Martılar Kuzey Kutbu’ndan Ekvator’a kadar dünyanın her yerinde bulunur.
2. İnanılmaz derecede uyum sağlayabilirler, yalnızca kıyı bölgelerinde değil, aynı zamanda yiyeceğin bol olduğu kentsel ortamlarda da gelişebilirler.

İtibar

1. Çeşitli kültürlerde martılar özgürlüğü, çok yönlülüğü ve bir tür manevi haberciyi sembolize eder.
2. Bu kuşlar edebiyatta, özellikle de Richard Bach’ın özgürlük ve kendini keşfetme temalarını araştıran “Jonathan Livingston –  Martı” adlı eserinde ölümsüzleştirilmiştir.
3. Bazıları onları çöpçülük davranışlarından dolayı zararlı olarak görürken, bazıları onların uyum sağlama ve dayanıklılıklarına hayran kalmaktadır.

İletişim Kalıpları

1. Martıların ciyaklama, cıvıltı ve hatta bir tür “gülme” biçimini de içeren geniş bir seslendirme yelpazesi vardır.
2. Seslendirmelerin yanı sıra göğüslerini şişirmek veya boyunlarını bükmek gibi beden diliyle de iletişim kurarlar.
3. Her martı ailesinin, bir kolonide birbirlerini tanımalarına olanak tanıyan kendine özgü bir çağrısı vardır.
4. Bazı martıların, karşıdan karşıya güvenli bir şekilde geçmek için yaya geçitlerini kullanmak gibi insan davranışlarını taklit ettiği gözlemlenmiştir.
5. Martıların diğer hayvan türleriyle olumlu etkileşimde bulundukları, genellikle yiyecek paylaşmayı veya ortak avlanmayı içerdiği görülmüştür.

Beslenme

1. Martılar fırsatçı besleyicilerdir; balık ve böceklerden meyve ve insan yiyecek artıklarına kadar her şeyi tüketirler.
2. Keskin avlanma becerilerine sahiptirler, genellikle balık yakalamak için su yüzeyinin hemen üzerinde süzülürler.

Ekolojik Roller

1. Temizleme faaliyetleri, leş ve atık tüketerek çevrenin temizlenmesine yardımcı olur.
2. Bazı ortamlarda martıların yuvalama ve yiyecek arama faaliyetleri, bitki dağılımını ve toprak özelliklerini etkileyerek fiziksel peyzajın şekillenmesine katkıda bulunur.

Üreme

1. Pek çok martı türü, birkaç üreme mevsimi boyunca süren tek eşli çiftler oluşturur.
2. Yuvaları genellikle deniz yosunu, ince dallar ve diğer bitki materyallerinden yapılır ve koloniler halinde birbirine yakın inşa edilir.
3. Her iki ebeveyn de sırayla yumurtaları kuluçkaya yatırır ve yavruları besler.
4. Tipik bir kavramada, renkleri beyaz ve kahverengiden benekli yeşilimsi maviye kadar değişebilen iki ila üç yumurta bulunur.
5. Martılar 25 yıla kadar yaşayabilir ancak birçoğu yırtıcılık ve diğer tehlikeler nedeniyle ilk yıllarını geçtikten sonra hayatta kalamaz.

Göç Hareketleri

1. Bazı martılar yıl boyunca yerinde kalırken, diğerleri mevsimsel göçler sırasında çok uzun mesafeler kat ederler.
2. Martılar, uzun göç yolculuklarında yollarını bulmak için hem gök ile ilgili hem de manyetik ipuçlarını kullanır.
3. Gidecekleri yere doğrudan uçmak yerine, dinlenmek ve yiyecek bulmak için sık sık mola verirler.

Sosyal Yapı ve Etkileşimler

1. Kolonilerde genellikle saldırganlık gösterileriyle hakimiyet kuran “alfa” martılar bulunur.
2. Gözlemler, martıların bazen başkalarını yaklaşan tehlike konusunda uyarmak gibi işbirliğine dayalı davranışlar sergilediğini göstermiştir.
3. Bazı martı türlerinin diğer hayvanlarla karşılıklı bir ilişkisi vardır; ortaklıktan kendileri yararlanırken onları gıda kaynaklarına yönlendirirler.

Avcılar ve Av

1. Martıların, kartal ve şahin gibi daha büyük yırtıcı kuşlar ile tilki ve rakun gibi karada yaşayan yırtıcı hayvanlar da dahil olmak üzere birçok yırtıcı hayvanı vardır.
2. Tehlikeyle karşı karşıya kaldıklarında, bir grup martı saldırgan bir şekilde yırtıcı hayvanların üzerine saldırıp onları uzaklaştırmak için “mobbing”e girişirler.
3. Bazı martıların diğer kuşların yumurtalarını, hatta bazen kendi kolonilerindeki yumurtaları bile avladıkları bilinmektedir.

İnsanlarla İlişkileri 

1. Bazı kıyı kentlerinde martıları beslemek turistik bir faaliyet olarak tanıtılsa da bu uygulama ekolojik etkisi nedeniyle tartışılmalıdır.
2. Sahile giden pek çok kişinin, martıların hiçbir şeyden haberi olmayan insanlardan yardım aldıklarına dair hikayeleri vardır. Görünüşe göre bu genellikle bir savunma taktiğidir.
3. Ticari balıkçılık faaliyetleri ile uğraşan bazı kişiler, martıları yem çalmak ve avlamak için baş belası olarak görür ve işlerini etkilediklerini söylerler.

Gizemler ve Araştırma

1. Kapsamlı çalışmalara rağmen, bazı martı türlerinin tam göç yolları hala bilinmiyor ve bu da ornitologlar için süregelen bir zorluk teşkil ediyor.
2. Martılar, semptom göstermeden virüsün taşıyıcısı olabildiği için kuş gribini araştıran çalışmalara konu olmuştur.

Popüler Kültür ve Dinlerdeki Referanslar

1. Martılar bazı denizciler tarafından iyi şans olarak kabul edilir, çünkü martıların gemilerin karaya çıkmasına rehberlik ettiği düşünülür.
2. Hıristiyan inancında martılar bazen ruhun cennete olan yolculuğunu sembolize eder.
3. Martılar, komik tasvirleriyle tanındıkları “Finding Nemo” gibi filmlerde de yer almıştır.
4. Bir martının çığlığı, genellikle deniz maceraları ve keşiflerle bağlantılı çok sayıda müzik bestesine ilham kaynağı olmuştur.
5. Yiyecek çalma alışkanlıkları martıları çeşitli internet videolarının konusu haline getirmiştir.

Ek Şaşırtıcı Gerçekler

1. Bazı büyük türlerin daha küçük martıları, özellikle de gençleri veya yaralıları yediği gözlemlenmiştir.
2. Nadir de olsa, martıların balıkları yemlemek için ekmek kırıntısı gibi basit aletler kullandığı durumlar olmuştur.
3. Doyumsuz merakları çoğu zaman onları alışveriş merkezi binalarında mahsur kalmak gibi tuhaf durumlara sürükler.
4. Teknik olarak “martı” diye bir şey yoktur. Bu terim halk arasında kullanılır ancak bu kuşlar, çeşitli martı türlerini içeren Laridae adı verilen bir ailenin parçasıdır.
5. Martıların hem karada hem de suda uyudukları bilinmektedir. Denizde uyurken yüzerler.
6. Kozmopolit dağılımları nedeniyle martıların, yiyecek fırsatlarını yorumlama açısından birden fazla insan dilini anladıkları ve bunlara uyum sağladıkları söylenmiştir.
7. Martılar genellikle koordineli gruplar halinde uçarlar ve bu sadece gösteri amaçlı değildir; takip eden kuşların rüzgar direncini azaltmaya yardımcı olurlar.
8. Bir martının gagası hassas bir şekilde evrimleşmiştir; yiyecekleri parçalamak için kancalı bir ucu ve çamur ve alüvyonu filtrelemek için özel plakaları vardır.
9. Bir beslenme seansında vücut ağırlıklarının yüzde 20’sine kadar yiyebilirler.
10. Değişen küresel sıcaklıklar, yuvalama alışkanlıklarını ve yiyecek bulunabilirliğini etkiliyor.
11. Utah’ta martı, 19. yüzyılda öncülerin mahsullerini cırcır istilasından kurtardığı iddiasıyla devlet kuşu olarak onurlandırılıyor. ^[1]“65 fun and interesting facts about seagulls” yazısından çevrilmiştir.

[cite]