Sahra Çölü, Dünya’nın güneş ışınlarına en fazla maruz kalan bölgelerinden biri. Öyle ki araştırmacılar, dünyanın en büyük çölü olan Sahra’nın, dünya enerji talebinin dört katını karşılayabilecek dev bir güneş enerjisi çiftliğine dönüştürülebileceğini hayal etmektedirler. Tunus ve Fas’ta milyonlarca Avrupa hane halkına elektrik sağlayacak projeler için tasarımlar yapılmıştır.
Daha Yeşil Bir Sahra
2018’de yapılan bir çalışma, büyük güneş çiftliklerinin kurulması nedeniyle çöllerin arazisi üzerindeki albedonun etkilerini simüle etmek için bir iklim modeli kullandı. Albedo, yüzeylerin güneş ışığını ne kadar iyi yansıttığını ölçen bir değerdir. Örneğin, kum, bir güneş panelinden çok daha yansıtıcıdır ve bu nedenle daha yüksek bir albedoya sahiptir.
Model, güneş çiftliği boyutunun Sahra’nın toplam alanının %20’sine ulaştığında bir geri bildirim döngüsünü tetiklediğini gösterdi. Daha koyu güneş panelleri (yüksek derecede yansıtıcı çöl toprağına kıyasla) tarafından yayılan ısı, karasal ve çevre okyanusları arasında dik bir sıcaklık farkı yaratır, bu nihayetinde yüzey hava basıncını düşürür ve nemli hava yükselir ve yağmur damlalarına yoğunlaşır. Daha fazla muson yağışı ile bitkiler büyür ve çöl, bitkilerin kum ve topraktan daha iyi ışığı emdiği için güneş enerjisinin daha azını yansıtır. Daha fazla bitki olduğunda, daha fazla su buharlaşır, daha nemli bir ortam yaratır ve bitkilerin yayılmasına neden olur.
Bu senaryo hayal gibi görünebilir ancak çalışmalar, benzer bir geri bildirim döngüsünün Sahra’nın büyük bir kısmını sadece 5.000 yıl önce sona eren Afrika Nemli Dönemi sırasında yeşil tuttuğunu öne sürmektedir.
Bu nedenle, devasa bir güneş çiftliği, küresel talebi karşılayacak yeterli enerji üretebilir ve aynı zamanda Dünya’nın en zorlu ortamlarından birini yaşanabilir bir vahaya dönüştürebilir gibi görünüyor. Mükemmel gibi görünüyor, değil mi?
Tam olarak öyle değil. Son bir çalışmada, Sahra’daki güneş çiftliklerinin iklimle nasıl etkileşime girdiğini yakından incelemek için gelişmiş bir Dünya sistem modeli kullandık. Modelimiz, dünya ikliminin etkileşen alanları arasındaki karmaşık geri bildirimleri dikkate alır – atmosfer, okyanus, toprak ve ekosistemler. Model, Sahra’nın kendisi üzerindeki bölgesel faydaları dengeleyen, uzak toprakların ve okyanus bölgelerinin istenmeyen etkilerinin olabileceğini gösterdi.
Amazon’da Kuraklık, Vietnam’da Tayfunlar
Sahra’nın %20’sini güneş çiftlikleri ile kaplamak, modelimize göre çöldeki yerel sıcaklıkları 1.5°C yükseltir. %50 kapsama ile, sıcaklık artışı 2.5°C olur. Bu ısınma sonunda atmosfer ve okyanus hareketi tarafından dünya çapında yayılır, %20 kapsama için dünya ortalama sıcaklığını 0.16°C ve %50 kapsama için 0.39°C artırır. Ancak küresel sıcaklık değişimi homojen değildir – kutup bölgeleri tropiklerden daha fazla ısınır, Arktik’te deniz buzunun kaybını artırır. Bu daha fazla ısınmayı hızlandırabilir çünkü eriyen deniz buzları daha fazla güneş enerjisi emen koyu suyu ortaya çıkarır.
Sahra’daki bu devasa yeni ısı kaynağı, küresel hava ve okyanus dolaşımını yeniden düzenler ve dünya çapında yağış desenlerini etkiler. Tropiklerdeki yoğun yağışın dar bir bölgesi, küresel yağışın %30’unu aşkınını oluşturur ve Amazon ve Kongo Havzası’nın yağmur ormanlarını destekler, simülasyonlarımızda kuzeye kayar. Amazon bölgesi için bu, okyanustan daha az nemin gelmesi nedeniyle kuraklıklara neden olur. Güneş panellerinin yüzeyini karartma etkileri nedeniyle Sahra üzerine düşen ek yağışın yaklaşık olarak aynı miktarı Amazon’dan kaybolur. Model aynı zamanda Kuzey Amerika ve Doğu Asya kıyılarına daha sık tropikal siklonların vuracağını öngörüyor.
Modelde hala eksik olan bazı önemli süreçler bulunmaktadır, örneğin büyük çöllerden taşınan tozlar gibi. Sahra’dan taşınan tozlar, rüzgarlarla taşındığı ve Amazon ve Atlantik Okyanusu için hayati besin maddelerinin bir kaynağı olduğu için, daha yeşil bir Sahra, simülasyonlarımızın önerdiğinden daha büyük bir küresel etkiye sahip olabilir.
Dünya çöllerinde dev güneş çiftlikleri kurmanın potansiyel sonuçlarını anlamaya yeni başlıyoruz. Bu tür çözümler, toplumu fosil enerjiden geçiş yapmada yardımcı olabilir ancak bizim gibi Dünya sistem çalışmaları, faydalarını ve risklerini incelediğimizde atmosfer, okyanuslar ve kara yüzeyinin birbirine bağlı birçok tepkisini göz önünde bulundurmanın önemini vurgular. [1]“Solar panels in Sahara could boost renewable energy but damage the global climate – here’s why” yazısından çevrilmiştir.
[cite]
Kaynaklar ve İleri Okuma
| ↑1 | “Solar panels in Sahara could boost renewable energy but damage the global climate – here’s why” yazısından çevrilmiştir. |
|---|
