Her yıl hava tahmincileri baharın 1 Mart’ta gelişini memnuniyetle karşılarken, diğerleri baharın gerçekten birkaç hafta sonra 19, 20, 21 Mart’a denk gelen ekinoksla başladığını iddia ediyor. Peki mevsimlerin ne zaman olduğu konusunda kim haklı? Bahar ne zaman başlar, ne zaman biter?
Mevsimler iki şekilde tanımlanır: Dünya’nın güneş etrafında dönerken konumuna dayanan astronomik mevsimler ve yıllık sıcaklık döngülerine dayanan meteorolojik mevsimler. Her ikisi de yılı ilkbahar, yaz, sonbahar ve kış olarak ayırır ancak her biri için biraz farklı başlangıç ve bitiş tarihleri vardır. İşte ne anlama geldikleri ve onları nasıl ayırt edeceğinize dair bilgiler…
Astronomik Mevsimler
İnsanlar, mevsimi belirlemek için hep gökyüzüne bakmışlardır. Antik Roma, Jülyen takviminin tanıtılmasıyla bu mevsimleri resmen işaretleyen ilk kişilerdi. O zamanlar, günümüzde ağırlıklı olarak kullanılan Gregoryen takvimi ile tutarsızlıklar nedeniyle mevsimler modern çağdan farklı günlerde başlıyordu. Şimdi, her astronomik mevsimin başlangıcı ya bir ekinoks ya da bir gündönümü ile işaretlenmektedir.
Ekinokslar, Dünya gününün neredeyse ikiye bölündüğü zamandır. Her altı ayda bir, ilkbahar ve sonbaharda, Dünya’nın yörüngesi ve eksen eğikliği birleştiğinde, güneş doğrudan Ekvator’un üzerine oturduğunda meydana gelirler. Bir ekinoksta, gezegenin kabaca yarısı aydınlıkken, diğer yarısı karanlıktır. Yeni mevsim ilerledikçe, güneşin konumu değişmeye devam eder ve hangi yarımkürede yaşadığınıza bağlı olarak, gündönümü gelene kadar günler giderek daha açık veya daha koyu olur.
Gündönümleri yılın en parlak ve en karanlık günlerini işaretler. Ayrıca Dünya’nın eğimi tarafından yönlendirilirler ve astronomik yaz ve kışın başlangıcını işaretlerler. Kuzey Yarımküre güneşe doğru eğildiğinde daha parlaktır ve yaz gibi hissettirirken, aynı zamanda Güney Yarımküre güneşten uzaklaşarak onu karanlık bir kışa sürükler.
Ancak mevsimleri ölçmeye yönelik bu yöntem bazı güçlükleri de beraberinde getiriyor. Güneş yılı yaklaşık 365.2422 Dünya günü uzunluğundadır. Bu da herhangi bir takvimin Dünya’nın güneş etrafındaki dönüşü ile mükemmel bir şekilde senkronize olmasını imkansız kılar. Sonuç olarak, astronomik mevsimler her yıl biraz farklı gün ve saatlerde başlar. Bu da tarımda, ticarette ve daha fazlasında kullanılan iklim istatistiklerinin tutulmasını zorlaştırır. Bu nedenle hava tahmincileri ve iklim bilimciler bunun yerine meteorolojik mevsimlere yöneldiler.
Meteorolojik Mevsimler
En azından 18. yüzyıldan beri bilim insanları, büyüme mevsimlerini ve diğer hava olaylarını tahmin etmek için daha iyi yöntemler aradılar. Zamanla bu, hem yıllık sıcaklıklarla hem de sivil takvimle daha yakından uyumlu olan meteorolojik mevsimler kavramının ortaya çıkmasına neden olmaktadır.
Meteorolojik mevsimler astronomik mevsimlerden çok daha basittir. Takvim yılını, her biri tam olarak üç ay süren ve yıllık sıcaklık döngüsüne dayanan dört mevsime ayırırlar. Yılın en soğuk üç ayı kış, en sıcak üç ayı yaz, kalan geçiş ayları ise ilkbahar ve sonbahardır.
Kuzey Yarımküre’de bu, her sezonun başlangıç tarihinin 1 Mart (ilkbahar), 1 Haziran (yaz), 1 Eylül (sonbahar) ve 1 Aralık (kış) olduğu anlamına gelir. Güney Yarımküre’de mevsimler tersine çevrilir. Eylül’de ilkbahar, Aralık’ta yaz, Mart’ta sonbahar ve Haziran’da kış başlar.
Meteorolojik mevsimlerin tutarlılığı, meteorologların tahminlerde bulunmak ve mevsimleri birbiriyle karşılaştırmak için gerekli olan karmaşık istatistiksel hesaplamaları yapmasına olanak tanır. İklim bilimci Derek Arndt 2014’te Washington Post’a “Ayların kesirleri yerine tüm aya ait veri yığınlarıyla uğraşmak daha ekonomikti ve daha mantıklıydı” dedi. “Hayatlarımızı astronomik mevsimlerden çok aylara göre düzenliyoruz, bu nedenle bilgilerimiz buna uyuyor.”
Peki baharın ilk günü ne zaman? 1 Mart ya da ilkbahar ekinoksu değil, her ikisi de… [1]When does spring start? Here’s why each season begins twice.
[cite]
Kaynaklar ve İleri Okuma
↑1 | When does spring start? Here’s why each season begins twice. |
---|