Kanayan Mantar (Hydnellum peckii)

Görünüş olarak lezzetli bir tatlıya benzeyen bu mantar türünün ismini duyduğunuzda düşüncenizden vazgeçebilirsiniz.

1992 yılında Kuzey Amerika ve Avrupa’da bulunan bu mantar,  Bankeraceae ailesine dâhil olup Amerikalı mantarbilimci Howard James Banker’ın adını taşır (Hydnellum peckii Banker). Çok çeşitli şapka şekilleri ve renkleri vardır. Ağırlıklı olarak pembe tonlarındadırlar. Tek başlarına, grup olarak ya da çam ağaçlarıyla beraber yaşayabilirler. Diğer tüm mantarlar gibi uygun sıcaklık, nem ve yeterli besin koşullarında gövdelerinde spor oluşturarak çoğalırlar. “Şeytanın dişi” olarak da bilinen bu mantarın yüzeyi leziz bir kremalı çilek gibi görünüyorsa da çok acı olduğundan besin olarak tüketilemez. Nemli koşullarda dışarıya çarpıcı ve koyu kırmızı bir meyve suyu sızdırır. Bu da ona kanıyormuş görüntüsü verir. Diğer mantarlardan farklı olarak dış görünüşü katmerli bir çeneden daha çok dişe benzer ve “şeytanın dişi” lakabını buradan alır.

Şapkaları, gelişmiş türlerinde 3-8 cm arasında değişir, bazen tek yuvarlak olabilirler ama genelde oval ya da birden fazla iç içe geçmiş yuvarlaklar şekildedir. Engebeli yüzeyleri ve beyazdır ya da çok açık pembe renkli ince kenarları vardır. Gençken tüylü bir yapıya sahiptir, olgunlaştıkça ise tamamen yumuşak ve süngerimsi bir görünüme kavuşur. Yaşlandığındaysa şapkası kahverengileşir. Gövdeleri huni şeklinde, 1-5 mm uzunluktadır. En kısası şapka kenarının yanında olandır ve 1 mm’den daha kısadır. Pembemsi-sarı renklidir ve sonra burada sporlar olgunlaşır. Sporlar dışardan kahverengi görünür. Mikroskop altında incelendiği zaman oldukça küresel bir şekli olduğu ama sonunun beklenmedik bir şekilde küçük bir noktayla bittiği görülür. Yüzeyleri küçük siğil benzeri nodüllerle kaplıdır ve 4-5 nanometre boyutlarındadırlar.

Kanayan mantarların boyutları çok çeşitlidir. 0.5 cm ya da 5-6 cm olabilirler ve genel olarak toprağın altında kalırlar. Yarı çapları 0.5-2 cm’dir. Toprağın altına girdikçe soğanımsı bir şekil almaya başlar. Özel bir aromaları yoktur ve tatları ciddi derecede acıdır. Kozalaklı ağaç diplerinde, özellikle ananas ağaçlarının yanında, yaz sonlarında ve sonbaharda yaşamlarını sürdürürler. Mutualist (karşılıklı fayda sağlanan birlikte yaşam biçimi) yaşadığı çam ağaçlarına topraktan aldığı aminoasit ve mineralleri verirken diğer canlıdan organik moleküller alır. Hydnellum diabolus adlı türle çok büyük benzerlikler gösterir, hatta çoğu zaman karıştırılır ama farklı olarak Hydnellum diabolus’un tadı H. peckii’ninkine göre daha tatlımsıdır. Ayrıca peckii’nin yaşlı türlerinde şapkaları yumuşakken diabolusun tüylü bir yapıya sahip şapkaları vardır. Benzer olan bir tür de H. pineticola’dır. Bu türün ise tadı lezzetli olmasa bile acı değildir. H. peckii’den bir farkı da köklerinin soğanımsı yapıda olmaması…

Kanayan mantarımız tıpta da ilgi çekici bir amaçla kullanılmaktadır. Çoğunlukla Kuzeydoğu Amerika ve Orta Avrupa’da bulunan bu mantar türünün yüzeyindeki bu salgı, ironik bir biçimde pıhtılaşma önleyici bir kimyasal olan “atromentrin” içermektedir. Aynı zamanda antibiyotik özeliği de taşımaktadır. Ayrıca lösemi hastalığı ile savaşmak için de kullanılır. Kanayan mantarın faydası bununla da bitmedi. Kanayan diş mantarı kurutulduktan sonra çiğnenerek ya da çayı tüketilerek ağızda var olan mikrobun kırılmasına katkıda bulunuyor.
Üstelik kurutulmuş çayının içilmesi diğer hastalıklara da iyi gelir ve bakteriler en aza iner. Dilerseniz kaynatılmış suyunu ılıdıktan sonra gargara yapabilir, ağız çalkalamayı bu şekilde birkaç gün sağlayarak diş ve ağız hastalıklarının önüne geçilebilir.

Mantarın sağlık yanında bir de mutfak boyutu var. Şefler bu mantarı mutfaklarında boya olarak kullanırlar. Yemek şefleri; bu mantarın boyalarını kullanarak bej, mavi veya yeşil renkleri elde ederler. Topraktan aldığı aminoasitleri ve mineralleri yaşadığı ortamdaki, bitkilere transfer ederek onlara fayda sağlarken, kokusuz, oldukça acı tadı, benzersiz görüntüsü ve sağladığı faydalarıyla, insanlar arasında da kendinden söz ettiren bir mantar türüdür.

Hakkında çok fazla bilgi olmayan mantarımızın keşfi eski değildir ve kullanım alanları çok geniş değildir. Zehirli olmamasına rağmen tadından dolayı yemeklerde tercih edilmeyen bu tür yalnızca çok az kullanım alanı olmakla beraber sağlık için önem taşımaktadır. Bir çok özelliğinin keşfedilmeyi beklemesi de su götürmez bir gerçektir. ^[1]Hydnellum peckii Banker – Devil’s Tooth^[2]MYCOBANK Database^[3]Kanağlayan Mantar (Hydnellum peckii)^[4]Öne çıkarılan görsel

[cite]