Yapılan yeni bir araştırmaya göre, kırmızı kan hücrelerinde en azından bir miktar omega-3’e sahip olmak, 40’lı ve 50’li yaşlarındaki sağlıklı çalışma gönüllüleri arasında daha iyi beyin yapısı ve bilişsel işlev ile ilişkilendirildi. Çalışma, Amerikan Nöroloji Akademisi’nin tıp dergisi Neurology’de 5 Ekim’de çevrimiçi olarak yayınlandı. San Antonio’daki Texas Sağlık Bilimleri Merkezi Üniversitesi (UT Health San Antonio) ve Framingham Kalp Çalışması’nın diğer araştırmacıları analizi gerçekleştirdi.
Çalışmanın baş yazarı Claudia Satizabal (PhD), “Çalışmalar yaşlı popülasyonlarda bu ilişkiye baktı. Buradaki yeni katkı, daha genç yaşlarda bile, bazı omega-3 yağ asitleri içeren bir diyetiniz varsa, beyninizi orta yaşta gördüğümüz beyin yaşlanmasının göstergelerinin çoğuna karşı zaten koruyor olmanızdır” dedi.
Omega-3 yağ asitleri (omega-3’ler), keten tohumu ve balık gibi bazı gıdalarda ve ayrıca balık yağı gibi besin takviyelerinde bulunur. Birkaç farklı omega-3 var, ancak bilimsel araştırmaların çoğu sadece üç tanesine odaklanıyor: Alfa-linolenik asit (ALA), eikosapentaenoik asit (EPA) ve dokosaheksaenoik asit (DHA). ALA 18 karbon atomu içerirken, EPA ve DHA “uzun zincirli” (LC) omega-3 olarak kabul edilir. Çünkü EPA 20 karbon, DHA ise 22 karbon içerir.
Araştırmaya katılan gönüllülerin yaş ortalaması 46 idi. Araştırma ekibi, kırmızı kan hücresi omega-3 yağ asidi konsantrasyonlarının MRI ve beyin yaşlanmasının bilişsel belirteçleri ile ilişkisini inceledi. Bilim insanları ayrıca, daha yüksek Alzheimer hastalığı riski ile bağlantılı bir genetik varyasyon olan APOE4’ü taşıyan katılımcılarda omega-3 kırmızı kan hücresi konsantrasyonlarının etkisini de incelediler.
2,183 adet demans ve felçsiz katılımcı üzerinde yapılan çalışmada şunlar bulundu:
▪ Daha yüksek omega-3 indeksi, daha büyük hipokampal hacimlerle ilişkilendirildi. Beyindeki bir yapı olan hipokampus, öğrenme ve hafızada önemli bir rol oynar.
▪ Daha fazla omega-3 tüketmek, daha iyi soyut akıl yürütme veya mantıksal düşünmeyi kullanarak karmaşık kavramları anlama yeteneği ile ilişkilendirildi.
▪ Daha yüksek bir omega-3 indeksine sahip APOE4 taşıyıcıları daha az damar hastalığına sahipti. APOE4 geni, kardiyovasküler hastalık ve vasküler demans ile ilişkilidir.
Bilim insanları, kırmızı kan hücrelerinden dokosaheksaenoik asit (DHA) ve eikosapentaenoik asit (EPA) konsantrasyonlarını ölçmek için gaz kromatografisi adı verilen bir teknik kullandılar. Omega-3 indeksi “DHA + EPA” olarak hesaplandı.
Araştırmanın yazarlarından PhD Debora Melo van Lent, “EPA ve DHA gibi Omega-3 yağ asitleri beyni geliştiren ve koruyan temel mikro besinlerdir” dedi. “Çalışmamız, bu etkiyi daha genç bir popülasyonda ilk gözlemleyenlerden biri. Bu yaş grubunda daha fazla çalışmaya ihtiyaç var.”
Araştırmacılar, katılımcıları çok az omega-3 kırmızı kan hücresi konsantrasyonuna sahip olanlar ve en azından biraz daha fazlasına sahip olanlar şeklinde ayırdı. Satizabal, “En düşük omega-3 tüketimine sahip insanlarda en kötü sonuçları gördük” dedi. “Yani, bu ilginç bir şey. Ne kadar çok omega-3 o kadar çok beyne fayda sağlarsa da, faydalarını görmek için biraz yemeniz yeterlidir.”
Bilim insanları, DHA ve EPA’nın beyni nasıl koruduğunu bilmiyorlar. Bir teori, bu yağ asitlerine nöronların zarında ihtiyaç duyulduğu için, diğer yağ asitleri türleri ile değiştirildiğinde, nöronların (sinir hücreleri) kararsız hale gelmesidir. Başka bir açıklama, DHA ve EPA’nın anti-inflamatuar özellikleri ile ilgili olabilir. Satizabel “Bu, gerçekten ilginç bir şey. Henüz her şeyi anlamış değiliz ama bir şekilde omega-3 tüketiminizi birazcık bile artırsanız beyninizi koruduğunuzu gözlemliyoruz” dedi.
Keten tohumu, soya fasulyesi ve kanola yağları, ALA içeren bitkisel yağlara örnektir. Ceviz ve chia tohumları da ALA içerir. Balıklardaki omega-3 miktarı büyük ölçüde değişir. Somon, uskumru, ton balığı, ringa balığı ve sardalya gibi soğuk su yağlı balıkları yüksek miktarda LC omega-3 içerirken, levrek gibi daha düşük yağ içeriğine sahip balıklar, tilapia ve morina – kabuklu deniz ürünlerinin yanı sıra daha düşük seviyeler içerir. Sığır eti omega-3’lerde çok düşüktür. Bununla birlikte, otla beslenen ineklerden elde edilen sığır eti, tahılla beslenen ineklerden elde edilene göre, esas olarak ALA olarak, biraz daha yüksek seviyelerde omega-3 içerir. Belirli markalarda yumurta, süt, yoğurt, meyve suları ve soya içecekleri gibi bazı gıdalar DHA ve diğer omega-3’lerle güçlendirilmiştir.
DHA ve EPA’nın APOE4 taşıyıcılarının beyin sağlığını da koruması cesaret verici. Melo van Lent, bu risk grubunun savunmasızlığına atıfta bulunarak, “Bu genetiktir, bu yüzden onu değiştiremezsiniz” dedi. “Yani, genetik yatkınlıktan daha ağır basabilecek değiştirilebilir bir risk faktörü varsa, bu büyük bir kazançtır.”
[1]Omega-3 Linked to Improved Brain Structure and Cognition at Midlife.
[cite]
Kaynaklar ve İleri Okuma
| ↑1 | Omega-3 Linked to Improved Brain Structure and Cognition at Midlife |
|---|
