Yeni Nesil Çiftçilik: Dikey Tarım

Gezegenimizin nüfusu her geçen gün mevcut besin kaynaklarına uygun olmayan şekilde artış gösteriyor. Önümüzdeki 50 yıl içinde; siyasi, ekonomik ve iklimsel krizlerle mücadele ederken, insan nüfusunun 10 milyar gibi kritik sayılara ulaşması bekleniyor. Milyonlarca insanın kıtlık yaşayacağını tahmin etmek hiç de zor değil. Daha az kaynakla yaşamak zorunda kalan canlıları besleyebilmek için tarımda sürdürülebilirliğin ve verimin artacağı  yeni yollar aramak zorundayız. Neyse ki insanoğlunun yerleşik yaşama geçtiğinden beri bildiği en iyi şey tarımdır. Bu alanda son yıllarda yaşanan inovasyonlar olası gıda krizlerinde çözüm olabilecek nitelikler taşıyor. Dikey tarım, binlerce yıldır süregelen klasik tarım anlayışına yenilikçi ve çözüm odaklı bir alternatif olabilir.  

Dikey Tarım Nedir? 

Dikey tarım, mahsullerin geleneksel yatay sıralar yerine üst üste yetiştirildiği bir üretim sürecidir. Dikey olarak yetiştirilen bitkiler sayesinde, kullanılan arazinin metrekaresi başına daha fazla ürün elde edilir. Bu çiftlikler esas olarak, bitkilerin olumsuz koşullardan etkilemeden daha verimli olabilmesini sağlar. Sistemler; çevresel şartların ürünün ihtiyacına göre ayarlanabildiği, kapalı iç mekanlarda kurulur. Yazılım, robotik ve veri bilimi, bitkileri izlemek ve ideal yetiştirme koşullarını sağlamak için dikey çiftliklerde kullanılan teknolojilerden bazılarıdır.  

Modern Dikey Tarımın Tarihsel Öncülleri 

Yaklaşık 2500 yıl önce Babiller tarafından inşa edilen asma bahçelerin, dikey bir çiftliğin en eski prototipi olduğu düşünülmektedir. Bu antik Dünya Harikası’nın ötesinde, medeniyetlerin çevrelerini çiftçiliği daha kolay ve daha üretken hale getirmek için nasıl manipüle ettiğine dair sayısız örnek var. Bin yıl önce, Aztek toplumu bir tür hidroponiğe öncülük etti (hidroponik, toprak kullanmadan, besin açısından zengin çözeltiler içinde bitki yetiştirme bilimidir). Aztekler, nehirlerde ve sığ göl yataklarında bitkiler yetiştirdiler.  

Kontrollü Çevre Tarımı Nedir? 

Kontrollü Çevre Tarımı veya İç Mekan Tarımı olarak bilinen bu uygulama; belirli bitkilerin ihtiyaçlarını karşılamak için koşulların ayarlanabilir olduğu alanlarda büyüme ile tanımlanan bir çiftçilik türüdür. Bu, farklı bitkilerin tek bir kapalı çiftlikte büyüyebileceği, ancak ortamlarının bireysel ihtiyaçlarına göre özelleştirilebileceği anlamına gelir. 

Ekin sıralarının birbiri üzerine yerleştirilmesinde ki en belirgin faydalarından biri üretim için kullanılan alandan tasarruf edebilmemizdir. Açık alanda bulunan ve aynı alanı kaplayan bir arazi ile karşılaştırma yaparsak: Dikey tarım çok daha fazla mahsulü barındırarak dönüm başına verimliliği önemli ölçüde arttırır.  

Toprağa Bağlı Yapılan Tarım  

Geleneksel tarım ile mahsul elde etmek için birçok kriterin sağlanması gerekir. Toprakta ki minerallerin eksiksiz ve yeterli düzeylerde olması, uygun sıcaklık ,düzenli su ihtiyacı gibi çeşitli ihtiyaçların bitki için sağlanabilmesi gerekir. Tüm bu etmenlerin her coğrafyada karşılanamıyor oluşu; geleneksel tarımın ihtiyaç duyulan yerlerde yapılmasını zorlaştırır.  

Modern Dikey Tarımın Yapısı 

Dikey çiftlikler toprak kullanmaz ve bu nedenle tek bir coğrafi konuma bağlı değildir. Bunun yerine bitki kökleri; filtrelenmiş ve arıtılmış su, nitrojen, fosfor ve kalsiyum gibi bitkiye özgü besinlerin dikkatlice hesaplanarak elde edildiği bir sulu çözelti içinde bulunur. Kapalı ortamda kurulan dikey çiftlikler de ise güneş ışığı gerekmez. Geleneksel çiftliklerin büyüme döngüleri, sıcaklık ve güneş ışığındaki mevsimsel değişimler tarafından belirlenirken, kapalı dikey çiftlikler, enerji tasarruflu LED ışıklar aracılığıyla yıl boyunca fotosentez için ışık enerjisi sağlanır.  Ayrıca yetiştirilen bitkinin çeşidine göre ihtiyaç duyulan ışık düzeyi de kurulan sistemlerce ayarlanabilir. Bu da geleneksel çiftçiliğe göre bir başka avantajdır.  

Dikey çiftlikler de üretim; bir tohumun ekildiği andan itibaren bir çok cihaz tarafından takip edilir. Kullanılan sistemler, o tohumun kaç gün içinde filizlenmesi gerektiğinin, ne zaman hasat etmeye hazır olduğunun bilgisini üreticiye verir. 

Gelecekteki Gıda Sistemimiz İçin Dikey Tarım Neden Önemli? 

Söz konusu yeni nesil tarım sistemi, çiftçilerin üretim sürecinde daha fazla bilgi sahibi olmasına ve üretim tesislerini daha yakın bir yere yerleştirerek ulaşımdan kaynaklanan yakıt tüketimi, karbon emisyonu artışını azaltmaya olanak tanır.  

Su Kullanımı: 

Dünyanın yaklaşık %70’i sularla kaplıdır, ancak sadece %2,5’i tazedir. Tatlı suyun yalnızca yüzde 1’ine kolayca erişilebilir ve tarım, küresel olarak bunun yüzde 70’ini tüketiyor. Dikey tarımda kullanılan teknolojik  sistemler sayesinde su sürekli olarak devridaim edilir ve bu durum tarlada yetiştirilen ürünlere kıyasla önemli ölçüde su tasarrufu sağlar. 

Ekilebilir Arazi Kaybı: 

Geçtiğimiz 40 yılda, hem üst toprak erozyonuna hem de kötü toprak sağlığına neden olan kentsel yapılaşma ve kirlilik gibi zararlı uygulamalar nedeniyle Dünya’nın ekilebilir arazisinin %30’unu kaybettik. Yeni nesil tarım anlayışıyla oluşturulan akıllı çiftlikler sayesinde daha az toprak alan kullanımı sağlanır.  

Gıda Tedariki: 

Güvencesiz küresel gıda tedarik zinciri, çevresel ve ekonomik bozulmalara karşı hassastır. COVID-19 gibi iklim ve kriz olayları, gıda tedarikinde ki kırılganlığı gözler önüne serdi.  Dikey olarak tasarlanan çiftlikleri yılda 365 gün aralıksız çalışır ve tüketiciye çok daha yakın mesafelere üretim alanları kurulabilir. Yıl boyu, mevsim fark etmeksizin istediğiniz gıdaya kısa sürelerde ulaşabilmenizi sağlar 

Besin Güvenliği: 

Çeşitli çiftliklerden gelen yeşillikler işleme tesislerinde karıştırıldığı ve ardından üçüncü şahıslar tarafından yeniden dağıtıldığı için gıda hijyenini korumak süreç içinde oldukça zordur. Kapalı ortam çiftlikleri sadece patojenlere karşı güvenlik sağlamakla kalmaz, aynı zamanda tohumdan depoya kadar her mahsulün tüm yolculuğunu benzeri görülmemiş bir ölçekte kontrol etmemizi sağlar. Üçüncü taraf aracılara dayanmayan ve doğrudan bir markete teslimat yapan, tamamen izlenebilir ve basitleştirilmiş bir taze gıda tedarik zinciri, sağlık sorunlarına karşı güvenlik açıklarını büyük ölçüde azaltır. 

Kapalı Dikey Çiftlikler Dünyayı Besleyebilir mi? 

Kapalı dikey tarım, büyüyen bir gezegeni beslemek için karşılaşacağımız sorunlara benzersiz avantajlar sağlarken, bu çiftliklerin faydaları tek başına tüm nüfusu beslemek için yeterli olmayacaktır. Geleneksel tarım desteklenerek toprağımız korumak için çabalamalıyız. Konu aldığımız Dikey Tarım gibi alternatif tarım seçenekleri karşılaşacağımız kıtlık, doğal afetler, artan nüfus problemlerinde bizlere can simidi görevi görecektir. Geleneksel ve iç mekan yetiştiricileri, daha esnek, sürdürülebilir bir gıda sistemi oluşturmak için birlikte çalışmaya devam etmelidir ^[1]boweryfarming.com^[2]thebalancesmb.com^[3]Öne Çıkan Görsel: hydromag.co.uk.

[cite]