Üzüm Bağlarını İlkbahar Geç Donlarından Mum Isısı ile Koruyabilir Miyiz?

Fransa’nın Chablis kasabasında bulunan şarap tüccarları, birden fazla ülkede meyve mahsullerini tehdit eden bir sıcaklık dalgalanması ile karşı karşıya olduklarını belirtmektedirler. Bu şirin kasaba geçtiğimiz günlerde eksi 5 C (23 F) sıcaklıkla güne başladı, Chablis çevresindeki tepelerde bulunan asma dalları buzla kaplı idi. Meyve yetiştiricileri, mart ayında sıcaklıkların 20 C’nin (68 F) üzerine çıkmasıyla oluşan çok sayıda erken tomurcuğun don olayı ile öleceğinden ve tüm üretim sezonunun bozulacağından endişe etmektedirler.

Geçen yıl Fransız üzüm bağlarını vuran ve yaklaşık 2 milyar avro (2,4 milyar dolar) zarara yol açan don olayı üreticiler için korkutucu bir hal almıştır. Geçen yılki Nisan donu için, Fransız hükümet yetkilileri “muhtemelen 21. yüzyılın başındaki en büyük tarımsal felaket” nitelemesini yapmışlardır. Bağları 400 yıldır şarap üreten ve çok sayıda iklim felaketi yaşayan Chablis şarap üreticisi Daniel Defaix, şu anda olanları “çok ciddi bir don” olarak nitelendiriyor.Bilim adamları daha sonra, zarar verici 2021 donunun iklim değişikliği ile birlikte daha olası hal aldığını düşünmektedirler.

Bazı şarap tüccarları çözüm olarak asmaları elektrik hatlarıyla ısıtmaya çalıştı ya da tomurcukları dondan korumak için su püskürttü. Su, çiçeğin sıcaklığının donma noktası civarında kalmasını sağlayan, ancak çok daha aşağı düşürmeyen ince bir buz tabakası oluşturarak korumaktadır.

Diğer bazı üreticiler ise sıcak geçen kış mevsiminin ardından oluşan ilkbahar geç donmalarını önlemek ve asmalarındaki buzları eritmek için başka bir yöntem kullanmaktadır: donmayı önleyici mum (anti-frost candle) yakmaktadırlar. Bölgenin önemli üreticilerinden biri “En değerli Grand cru ve Premier cru üzümlerinin yaklaşık beş hektarını korumak için toprağa parafin mumları yerleştirdik veya özel sulama sistemleri kurduk, ancak kalan 25 hektarımız doğanın zorluklarıyla yüzleşmek zorunda kaldı. Mum başına 10 avro ve hektar başına 600 mum maliyetiyle, üzümlerin geri kalanını kurtarmak için yatırım yapmak çok maliyetliydi. Bundan sonra parmaklarınızı çaprazlamanız ve Tanrı’ya dua etmeniz gerekiyor” dedi.

Mumların yakıldığı bu dönemde şafaktan önce Chablis kasabasındaki asmaların altında sıra sıra mumlar titreşiyordu. Güneş yükselirken, asmaları tutan buz kristallerini aydınlatıyordu. Sıcaklıkların geçen yıla göre birkaç derece daha düşük, bazı yerlerde eksi 7 C’ye düştüğü kaydedildi.

Bir meyve üreticileri birliği olan Swiss Fruit’in sözcüsü Beatrice Ruettimann, komşu İsviçre’de, meyve yetiştiricilerinin pazar günü ürünlerini korumak için geceleri şafağa karşı elektrikli ısıtıcılarını ve petek sobalarını açmak zorunda kaldıklarını veya tepeden sulama sistemlerini çalıştırdıklarını söyledi. Ağaçlarını korumak için açılmış plastik örtülerle de önlem aldığını belirtti.

Hollanda’nın Betuwe bölgesinde meyve yetiştiren çiftçiler, sıfırın altındaki sıcaklıklardan kırılgan çiçekleri korumak için buz tabakası oluşturmaktadır. Don olayının görüleceği geceler boyunca sabahın erken saatlerine kadar ağaçlarına su püskürtürler.

World Weather Attribution grubundan araştırmacılar, 2021 donunun Fransa’nın üzüm bağları bakımından zengin Champagne, Loire Valley ve Burgundy bölgeleri üzerindeki etkisini incelediler ve Mart sıcaklığının özellikle zararlı olduğunu buldular. Araştırmacılar, insan kaynaklı emisyonların neden olduğu ısınmanın, Nisan ayında Avrupa’ya ulaşan bir Kuzey Kutbu soğuğu patlamasından önce, bitkileri genç yapraklarını erken ortaya çıkarmaya ikna ettiği sonucuna vardılar. Mart ayında beklenenin üzerinde bir sıcaklıkla şaşıran meyve bahçeleri bahar geldiğini düşünerek çiçek açmaya başladığından çiçeklenmenin ardından gelen nisan ayındaki soğuk hava koşulları ve don olayları meyve bahçelerine zarar vermektedir.

Üreticiler ellerinden gelen her yöntemi deneyerek ürünlerini en az hasar alacak şekilde bu durumdan kurtarmaya çalışmaktadırlar. Ancak bu yöntemlerin bir kısmı maliyetli ya da uygulaması zor olduğu için kimi zaman üreticilere dua etmekten başka bir şey kalmıyor. Bu da tarımsal üretimi ve gıda ürünlerinin tedarik zincirini olumsuz etkiliyor. Umarım don felaketine maruz kalmadan yaz mevsimine ulaşabiliriz ve umarım faaliyetlerimiz sonucu yol açtığımız iklim değişikliklerinin farkına vararak bir an önce gerekli önlemleri alırız ^[1]apnews.com^[2]Öne Çıkan Görsel: AP Photo/Laurent Cirpriani.