Buzul Çağından Bu Yana Dünyadaki Orman Kaybı

Eskiden Dünya’nın ne kadarı ormanlarla kaplıydı, bugün ne kadarı ormanlarla kaplı?

Ormansızlaşmanın iklim üzerindeki etkileri halihazırda görülmekte ve hissedilmektedir ve bu yansımaların zamanla artması beklenmektedir. Bu nedenle 100’den fazla dünya lideri COP26 iklim zirvesinde 2030 yılına kadar ormansızlaşmayı sona erdirme ve tersine çevirme sözü verdi.

Our World in Data’dan alınan verileri kullanan bugünkü grafiğin vurguladığı gibi, dünyadaki ormanlar son buzul çağından bu yana giderek artan bir hızla küçülüyor.

Dünyanın Yüzey Alanı: 10.000 Yıl Önce

Ormansızlaşma durumunu doğru bir şekilde incelemek, Dünya’nın toplam kullanılabilir yüzey alanının anlaşılmasına yardımcı olur. Sonuçta, haritalara veya kürelere baktığınızda dünyamız çok büyük hissedilebilir. Ancak Dünya üzerindeki toplam yüzey alanının yaklaşık 51 milyar hektarının %70’inden fazlası okyanuslar tarafından kaplanıyor.

Geriye kalan 14,9 milyar hektar arazidir ve bunların tamamı yaşanabilir değildir. İşte 10.000 yıl önce, son buzul çağından sonra ve insan uygarlıklarının yükselişinden önce arazinin nasıl tahsis edildiği.

Dünya üzerindeki yaşanmaz topraklar (10.000 yıl önce):

Çorak arazi (%19 veya 2,8 milyar ha)—Çölleri, tuz düzlüklerini, açıkta kalan kayaları ve kum tepelerini içerir.

Buzullar (%10 veya 1,5 milyar ha)—Büyük çoğunluğu Antarktika’da yoğunlaşmıştır.

Dünya üzerindeki yaşanabilir topraklar (10.000 yıl önce):

Orman (%57 veya 6 milyar ha)—Tropikal, ılıman ve kuzey ormanlarını içerir.

Otlak (%42 veya 4,6 milyar ha)—Yaban otlakları ve çalılar

Tatlı su (%1 veya <510 milyon ha)—Göller ve nehirler

2018 yılına gelindiğinde ormanlar yalnızca 4 milyar hektara geriledi. Ne oldu?

Ormanlar ve Otlaklar Tarım İçin Çekiliyor

İnsanlar düzenli yiyecek kaynakları için bitki ve hayvan yetiştirmeyi öğrendikten sonra, kullanacak toprağa ihtiyaç duydular.

Yüzyıllar boyunca yeşillik kaybı nispeten yavaştı. 1800 yılına gelindiğinde dünyada 700 milyon hektarlık orman ve otlak alanı kaybedilmiş, bunların yerine hayvanların otlatılması için yaklaşık 900 milyon hektarlık ve mahsuller için 400 milyon hektarlık alan bırakılmıştı.

Ancak 1800’lerdeki sanayileşme süreci hızla hızlandırdı.

Dünyadaki orman kaybının yarısı 10.000 yıl öncesinden 1900 yılına kadar meydana gelirken, diğer yarısı yani 1,1 milyar hektarlık alan 1900 yılından bu yana kaybedildi. Bu kaybın yaklaşık 100 milyon hektarlık kısmı, 2000-2018 arasındaki daha yakın dönemde meydana geldi.

En büyük suçlu?

Kentsel arazi kullanımı hızla artmasına rağmen, şu anda hayvan otlatmak için kullanılan yaşanabilir arazinin %31’iyle karşılaştırıldığında hala sönük kalıyor. Bu arazilerin çoğu ilk başta yeniden kullanılan çayırlardan geldi ancak yol boyunca ormanlar da temizlendi.

Yiyecek Nereden Gelecek?

Ormansızlaşmayı durdurma sözü veren ülkelerin çözmesi gereken iki büyük engel var: Mali durum ve hayatta kalma.

Birincisi, kereste gibi ormanlardan yapılan malların üretimine ve pazarlanmasına dayanan birçok şirket, iş ve ekonomi var.

Ancak daha da önemlisi, dünyanın mahsul ve tarım için artan arazi kullanımı, hızla artan nüfusumuzun bir yansımasıdır. 1900 yılında dünya nüfusu yalnızca 1,6 milyar insandı. 2021 yılına gelindiğinde bu rakam 7,9 milyarı aşmıştı ve yüz milyonlarca insan hâlâ her gün gıda kıtlığından etkileniyordu.

Daha fazla toprağa ihtiyaç duymadan bu kadar insanı nasıl beslersiniz? Etin son derece geniş ayak izi, mahsullere öncelik verilmesini daha çekici hale getiriyor ve laboratuvarda yetiştirilen et ve otlatma erozyonunun önlenmesi gibi diğer çözümlere yönelik araştırmalar devam ediyor.

İklim değişikliğinin etkileri giderek daha fazla hissedilir hale geldikçe ülkelerin, şirketlerin ve insanların aynı anda birçok farklı çözümü benimsemek zorunda kalması muhtemel. ^[1]“Visualizing the World’s Loss of Forests Since the Ice-Age” yazısından çevrilmiştir.

[cite]