Dünya tarihi boyunca, gezegenin peyzajında, ikliminde ve biyolojik çeşitliliğinde çarpıcı değişimler oldu. Ve hepsi yeraltında arşivlendi.
Gezegenin kabuğunun katmanları, buzul çağı ve asteroit çarpmaları gibi Dünya’nın çehresini değiştiren önemli anların kanıtlarını taşıyor. Ve bilim insanları yakın zamanda bu jeolojik zaman ölçeğini kullanarak bir sonraki büyük dönemi yani Antroposen’i tanımladılar.
Bu ignografikte, gezengenin bir dönemden diğerine geçişini ve onları ayıran belirli olayları ortaya çıkarmak için Dünya’nın jeolojik zaman çizelgesinin derinliklerine iniyoruz.
Jeolojik Zaman Çizelgesini Anlamak
Dünya’nın jeolojik tarihi, çağlardan çağlara kadar birçok farklı birime ayrılmıştır. Her birinin zaman aralığı, yeni türlerin ortaya çıkışı gibi önemli olaylara ve ana birimlerine nasıl uyduklarına bağlı olduklarından değişir.
Jeokronolojik Birim | Zaman Aralığı | Örnek |
---|---|---|
Eon | Birkaç yüz milyon yıldan iki milyar yıla kadar | Fanerozoik |
Çağ | Onlarca ila yüz milyonlarca yıl | Senozoik |
Periyot | Milyonlarca yıldan on milyonlarca yıla kadar | Kuvaterner |
Dönem | Yüz binlerce yıldan on milyonlarca yıla kadar | Holosen |
Asır | Binlerce yıldan milyonlarca yıla | Meghalayan |
Not: Alt dönemler (dönemler ve asırlar arası) 2022’de kullanılmak üzere onaylanmıştır ancak henüz net olarak tanımlanmamıştır.
Eğer bir dağı ikiye bölecek olsaydık, kimyasal bileşim ve birikmiş tortu farklılıklarıyla işaretlenmiş bu değişen zaman dilimlerini temsil eden katmanları fark edebilirdik.
Jeolojik kayıtlarda bazı sınırlar o kadar belirgin ve yaygındır ki ‘’altın çiviler’’olarak bilinirler. Altın çiviler iklimsel, manyetik biyolojik ya da izotopik (kimyasal) olabilir.
Antroposen’e Giden Dünya’nın Jeolojik Zaman Çizelgesi
Dünya, modern Antroposen’e kadar birçok dönemden geçmiştir.
Bunlar arasında 400 milyon yıl önce ilk erken kabuklu organizmaların ortaya çıktığı, Erken Devoniyen gibi dönemler ve dinozorların baskın karasal omurgalılar haline geldiği üç Jura dönemi gibi dönemler yer almaktadır.
Son 11.700 yıldır insan uygarlığının gelişmesini sağlayan nispeten istikrarlı bir dönem olan Holosen çağında yaşıyoruz. Ancak binlerce yıllık insan faaliyetinin ardından, bu çağ hızla Antroposen’e doğru yol alıyor.
Dönem | Başlangıcı (MYA = Milyon Yıl Önce) |
---|---|
Antroposen | 70 Yıl Önce |
Holosel | 0.01 MYÖ |
Pleistosen | 2.58 MYÖ |
Pliose | 5.33 MYÖ |
Miyosen | 23.04 MYÖ |
Oligosen | 33.90 MYÖ |
Eose | 56.00 MYÖ |
Paleosen | 66.00 MYÖ |
Kretase | 145.0 MYÖ |
Jurassic | 201.40 MYÖ |
Antroposen, plastik parçacıkların çoğalması ve tortulardaki karbondioksit seviyelerinde gözle görülür bir artış da dahil olmak üzere Dünya üzerindeki sayısız iz ile ayırt edilir.
Dünya Tarihinde Yeni Bir Bölüm
Bu jeolojik zaman değişiminin en net tanımlanmış işareti ve Antroposen için seçilen altın çivi, 1950’lerdeki nükleer testlerden elde edilen radyoaktif plütonyumdur.
Bunun en iyi örneği Kanada’nın Ontario eyaletindeki Crawford Gölü’nün tortularında bulunmuştur. Gölde birbirine hiç karışmayan iki farklı su katmanı vardır ve bu da düşen tortuların zaman içinde yatağında farklı katmanlar halinde çökelmesine neden olur.
Uluslararası Stratigrafi Komisyonu Temmuz 2023’te yeni çağın isimlendirileceğini açıklarken, Crawford Gölü’nün yeni çağa işaret eden alan olarak onaylanma süreci devam ediyor. Eğer seçilirse, gezegenimiz resmen Antroposen’in Crawfordian Çağına girmiş olacak. [1]The Anthropocene: A New Epoch in the Earth’s History[2]Öne çıkan görsel
[cite]
Kaynaklar ve İleri Okuma
↑1 | The Anthropocene: A New Epoch in the Earth’s History |
---|---|
↑2 | Öne çıkan görsel |