Siyez (Triticum monococcum), yaklaşık 10.000 yıl önce insanlar tarafından evcilleştirilen ilk buğday türüdür ve Orta Doğu’da tarımın başlamasında önemli bir rol oynamıştır. Şimdi araştırmacılar, bir yabani ve bir evcil siyez katılımının açıklamalı, kromozom ölçekli, referans montajlarının yanı sıra bir siyez çeşitliliği panelinin tüm genom dizilimi de dahil olmak üzere eski tahılın ilk tam genom haritasını tamamladılar.
5.2 milyar harf uzunluğundaki sekans, farklı buğday türlerinin evrimsel kökenlerine bir pencere açıyor. Buna ek olarak, çiftçilere ve mahsul yetiştiricilerine, einkorn ve ekmeklik buğdayın genomik destekli iyileştirilmesinde yardımcı olabilir – gelişmiş hastalık direnci, daha yüksek verim ve gelişmiş dayanıklılık ile çeşitler geliştirmek. Bu çalışma Nature dergisinde “Einkorn genomics sheds light on history of the oldest domesticated wheat.” başlıklı makalede yayımlanmıştır.
Araştırmanın gerçekleştirildiği Suudi Arabistan’daki Kral Abdullah Bilim ve Teknoloji Üniversitesi’nde (KAUST) eski bir yüksek lisans öğrencisi olan Hanin Ahmed, “Siyezin genetik çeşitliliğini ve evrimsel geçmişini anlayarak, araştırmacılar artık gelecekteki ıslah çalışmaları ve daha dayanıklı, besleyici buğday çeşitlerinin geliştirilmesi için bu potansiyelden yararlanabilirler” dedi.
Ekmeklik buğday çeşitleri genellikle daha yüksek verim üretir ve bu da onları büyük ölçekli ticari tarım için ekonomik olarak daha uygun hale getirir. Yine de yabani kuzenleriyle karşılaştırıldığında modern ekmeklik buğdayın genetik çeşitliliği azalmıştır ve birçok yetiştirici artık mevcut ürünlerin iklim değişikliği ve yeni hastalık tehditleri karşısında nasıl bir yol izleyeceği konusunda endişe duymaktadır. Siyez daha geniş bir gen havuzuna sahip olduğundan, dünyanın artan nüfusunu beslemeye devam edebilecek ekmeklik buğdayın geliştirilmesi için gereken genetik sırları barındırabilir.
Şimdi, KAUST’tan bir araştırma ekibi, yabani ve evcilleştirilmiş siyez çeşitleri için yüksek kaliteli genom düzenekleri oluşturmak üzere DNA sekanslama teknolojilerinin bir kombinasyonunu kullandı. Daha spesifik olarak, PacBio dairesel konsensüs sekanslama, optik haritalama ve kromozom konformasyonu tespitinin bir kombinasyonunu kullandılar.
Araştırmacılar daha önce buğdayın evriminin farklı buğday türlerinin sınırlı karışımıyla sabit bir süreç olduğunu varsayıyordu. Ancak KAUST’de bitki bilimi doçenti olan Simon Krattinger’e göre, “Genomik analizlerimiz artık buğdayın tarihinin çok daha karmaşık olduğunu ve farklı buğday türleri arasında çok fazla karışım ve gen akışı içerdiğini gösteriyor.” Muhtemelen diğer buğday çeşitlerine yakın bir yerde yetişen siyez de dahil olmak üzere, iki yakın akraba tür arasında DNA karışımına yol açarak bugüne kadar belirginliğini korudu.
Krattinger, siyez genlerinin geçmişte modern ekmeklik buğday genomuna dahil edilmesinin, ekmeklik buğdayın değişen iklim koşullarına uyum sağlamasına yardımcı olmada rol oynamış olabileceğini belirtiyor. Ve eğer tarih herhangi bir gösterge ise, özellikle modern moleküler odaklı ıslah tekniklerinin yardımıyla aynı şey gelecek için de geçerli olabilir.
Krattinger, “Laboratuvarımızın kaynakları, siyezden elde edilen faydalı genlerin ekmeklik buğdaya tam olarak aktarılmasına yardımcı olacaktır” diye ekledi. [1]First Complete Genome Map of Ancient Wheat, Einkorn, Assembled[2]Öne çıkan görsel
[cite]
Kaynaklar ve İleri Okuma
| ↑1 | First Complete Genome Map of Ancient Wheat, Einkorn, Assembled |
|---|---|
| ↑2 | Öne çıkan görsel |
