Sismologlar, öncü şokların yaklaşmakta olan bir ana şok depreminin en yaygın olarak tanımlanan sinyali olduğu konusunda hemfikirdir. Fakat bu öncü şok dizilerinin, onları artçı şok dizilerinden ayıran ayırt edici özellikleri var mı ve bu özellikler, ana şokları tahmin etmeye yardımcı olmak için kullanılabilir mi?
Sismolojik Araştırma Mektupları’ndaki yeni bir makalede; İsrail Jeoloji Araştırması’ndan Nadav Wetzler ve meslektaşları, 7 veya daha büyük depremler için öncü şok dizilerindeki bazı küresel eğilimleri tanımlıyor. Bu eğilimler, deprem türlerini ve ön sarsıntı dizilerinin daha yaygın olduğu bölgeleri belirler.
Wetzler, öncü şoklar “yaklaşmakta olan baskın depremlerin habercisi olan birkaç – belki de tek – gözlemlenebilir fenomenden biridir” dedi. “Bununla birlikte, öncü şoklar meydana gelme açısından büyük farklılıklar gösteriyor ve ana şokla olan temel fiziksel ilişkileri esrarengiz kalıyor.”
Araştırmacılar, ABD Jeolojik Araştırma Ulusal Deprem Bilgi Merkezi’nin küresel deprem kataloğunda yer alan 7 veya daha büyük büyüklükteki 400’den fazla ana şok depreminden elde edilen verileri inceledi. Ön sarsıntıları arka plan sismik aktiviteden ayırmak için üç kümeleme algoritması kullandılar. Bu yöntemleri kullanarak, Wetzler ve meslektaşları; büyük ana şokların %15 ila %43’ünün en az bir ön sarsıntıya sahip olduğunu ve %13 ila %26 aralığında, ana şok büyüklüğünün iki birimi içinde en az bir ön sarsıntı olduğunu belirlediler.
Bir levha içindeki faylara kıyasla levha sınırları boyunca kırılan ana şoklar için ön şok oluşumlarının yüzdesinin biraz daha yüksek olduğunu buldular. Araştırmacılar ayrıca, öncü şok dizilerinin, doğrultu atımlı faylara veya normal faylara kıyasla, faylanma düzleminin üzerindeki bloğun alt bloğa karşı sıkıştırıldığı ters faylanma ana şokları için daha yaygın olduğunu da belirtmişlerdir.
Wetzler ve meslektaşları, yüksek artçı şok aktivitelerini teşvik eden koşulların, aynı zamanda yüksek ön şok aktivitelerini de teşvik ettiğini doğrulamaktadır. Kesin koşullar bilinmemekle birlikte, araştırmacılar her iki tür dizinin de mevcut fayların sayısı veya bir sismik aktivite dizisi oluşturmak için gerekli olan kritik bir stres eşiği tarafından kontrol edilebileceğini öne sürüyorlar.
Araştırmacılar ayrıca çalışmalarında, Pasifik çevresindeki batı bölgesindeki – Vanuatu, Solomon Adaları, batı Aleutians ve Kuril Adaları gibi yerlerdeki – ana şokların, Güney Amerika ve Meksika gibi yerlerde doğu Pasifik çevresi ile karşılaştırıldığında biraz daha fazla ön şok aktivitesine sahip olduklarını belirttiler.
Wetzler ve meslektaşları, farkın kısmen dalan levhanın yaşındaki farklılıklardan kaynaklanabileceğini öne sürüyor. Daha eski, daha kalın levhalar, hem öncü hem de artçı şok dizilerini barındırabilen daha fazla faylı kabuğa sahiptir.
Wetzler, “Bildiğimiz kadarıyla, artçı şok verimliliğinde benzer Pasifik çevresi farklılıklar kaydedilmesine rağmen, bu ön şok eğilimi daha önce rapor edilmedi” dedi. “Ortak eğilim, öncü ve artçı şok üretkenliğini etkileyen stres koşullarının genel benzerliğini desteklemektedir.”
Bu benzerliği tanımlamak için daha çok şey yapılması gerekirken, sismologlar; artçı aktivitenin yüksek olduğu yerlerde, büyük depremler için tahmin araçlarından biri olarak ön şokların daha sık kullanılabileceğini öne sürüyorlar.
Çalışmada ön sarsıntıları artçı şoklardan ayırıyor gibi görünen bir bulgu, deprem büyüklüğü ile belirli bir büyüklükteki depremlerin meydana gelme sıklığı arasındaki ilişkiyi karakterize eden bir ölçü olan küresel bileşik b değeriydi. Araştırmacıların küresel veri kümeleri için hesapladıkları bileşik b -değeri, artçı şoklara kıyasla öncü şoklar için daha düşüktü.
Bununla birlikte, bir dizideki belirli ön depremler hariç tutulduğunda bu ilişki daha az tutarlıydı ve araştırmacılar, bireysel depremler için bu önlemi daha dikkatli çalışmanın önemli olacağını söylüyor. [1]What are the characteristics of foreshocks for large earthquakes?
[cite]
Kaynaklar ve İleri Okuma
| ↑1 | What are the characteristics of foreshocks for large earthquakes? |
|---|
