Titan arum, şüphesiz ki birçok özelliği ile bitkiler aleminin en dikkat çekiçi üyelerinden biridir. Öyle ki; yetiştirildiği botanik bahçeleri, çiçek açma zamanı geldiğinde ziyaretçi akınına uğramaktadır. Onu bu kadar çekici kılan özelliklerinin başında insan boyunu aşan uzunluğu, yaydığı kötü koku ve kısa ömürlü çiçek yapısı gelmektedir.
Titan arumun bilimsel ismi olan Amorphophallus titanum, Antik Yunanca amorphos, “biçimsiz, şekilsiz” + phallos, “fallus” ve titan, “dev” anlamına gelmektedir. Popüler ismi olan “titan arum”, yayıncı ve doğa bilimci Sir David Attenborough tarafından bitkinin çiçeklenmesinin ve tozlaşmasının ilk kez filme alındığı BBC dizisi The Private Life of Plants için icat edilmiştir. Ayrıca, çiçek açarken çürüyen ete benzeyen bir koku yaydığı için “ceset çiçeği” olarak da bilinmektedir.
Titan arum, vahşi doğada yalnızca Endonezya’nın Sumatra bölgesinin ekvatoral yağmur ormanlarında yetişen endemik bir bitkidir. Ancak dünya çapında botanik bahçelerinde de yetiştirilmektedir. Dünyanın en büyük dallanmamış çiçek durumuna (infloresens) sahip bitkidir. (En büyük tek çiçek, Rafflesia arnoldii, en büyük dallanmış çiçek durumu, Corypha umbraculifera). İlk kez 1878’de İtalyan botanikçi Odoardo Beccari tarafından keşfedilmiştir.
Hayat Döngüsü
Titan arumun genellikle ilk kez çiçek açmasından önce 7-10 yıllık bitkisel büyüme gerekir. İlk çiçeklenmesinden sonra, çiçeklenme sıklığında önemli farklılıklar olabilir. Bazı bitkiler 7-10 yıl daha çiçek açmayabilir, bazıları ise her iki ila üç yılda bir çiçek açabilir. Ayrıca, bir yıl içinde meydana gelen arka arkaya çiçeklenme vakaları da belgelenmiştir.
Titan arumun devasa çiçek durumu, spata olarak adlandırılan petal benzeri bir yaka ile çevrili, spadiks olarak adlandırılan bir iç çiçek başaklarından oluşur. Geniş oluklu spata, dışta yeşil ila krem rengindedir ve açılmadan önce spadiks’i sıkıca çevreleyerek koyu kırmızıdan mora kadar olan içini ortaya çıkarır. Spadix’in üst, görünür yarısı pürüzsüz ve sarımsı ila kahverengi renktedir ve tüm spadix’in yüksekliği 3 metreden fazla olabilir. Çiçek durumunun birkaç ay içinde gelişmesine ve büyümesinin günde 15 cm’ye kadar çıkmasına rağmen, yalnızca yaklaşık 24-48 saat çiçek açık kalır.
Yüzlerce tek eşeyli çiçek, bitki örtüsünün oluşturduğu koruyucu bir oda içinde spadix’in dibine doğru taşınır ve kendi kendine tozlaşmayı azaltmak için ayrı zamanlarda olgunlaşır; yoğun krem renkli erkek çiçekler, pembe ila turuncu dişi çiçeklerin üzerinde bulunur. Çiçek açarken, yapı 32 °C’nin üzerinde ısı üretir (termojenez) ve et sineklerini ve leş böceklerini tozlaşma için çekmek için karakteristik leş kokusunu üretir. Döllenmiş çiçekler, parlak kırmızıdan turuncuya kadar değişen renklerde küresel meyvelere dönüşür. Spata ve üst spadix, genellikle bir kuş türü olan Rhinoceros hornbill (Buceros rhinoceros) ve diğer hayvanlar tarafından dağılmalarını kolaylaştırmak için çöker. Sonunda kalan yapı kurur ve bitki dormansi moduna geçer.
Bitkinin çiçek açmadığı yıllarda, genellikle yaklaşık 4,6–7 metre boyunda tek, ağaca benzer bir yaprak üretir. Yaprak sapı (petiyol) beyaz beneklidir ve tipik olarak üzerinde çok sayıda büyük yaprakçık bulunan üç dala sahiptir. Ürettiği yiyeceğin çoğu, büyük bir yeraltı kormunda (soğanımsı yumru) depolanır ve daha sonra çiçek salkımının hızlı büyümesini veya bir dormansi döneminden sonra yeni bir yaprağı beslemek için kullanılır.
Korm, yaklaşık 70–90 kg ağırlığında olabilir ve bitkiler aleminin en büyüğüdür. 12-18 aylık fotosentezden sonra yaprak ölür ve bitki dormanside kalır. Bitki tekrar çiçek açacak kadar depolanmış enerjiye sahip olmadan önce birkaç yaprak döngüsü tamamlanır. [1]“Titan arum” https://www.britannica.com/[2]“TITAN ARUM Seeds (Amorphophallus titanum)” https://www.seeds-gallery.shop/tr[3]“Titan Arum—FAQ” https://www.chicagobotanic.org/[4]Observations on Amorphophallus titanum (Becc.) Becc. ex Arcangeli in the Forest of Sumatra Dr. Cristiana Giordano Dipartimento di Biologia Vegetale, Universita di Firenze, via la Pira 4, 1-50121 … Continue reading[5]Öne çıkarılan görsel
[cite]
Kaynaklar ve İleri Okuma
| ↑1 | “Titan arum” https://www.britannica.com/ |
|---|---|
| ↑2 | “TITAN ARUM Seeds (Amorphophallus titanum)” https://www.seeds-gallery.shop/tr |
| ↑3 | “Titan Arum—FAQ” https://www.chicagobotanic.org/ |
| ↑4 | Observations on Amorphophallus titanum (Becc.) Becc. ex Arcangeli in the Forest of Sumatra Dr. Cristiana Giordano Dipartimento di Biologia Vegetale, Universita di Firenze, via la Pira 4, 1-50121 Firenze, Italy |
| ↑5 | Öne çıkarılan görsel |
