Gilaburu’nun Faydaları

Eski çağlarda insanlar hastalıkları tedavi edebilmek ve korunmak için çeşitli yöntemlere başvurmuşlardır. Dini inanışlar, sihirler ve birçok denemeden sonra bitkileri keşfedip tedavi amaçlı kullanmışlardır. Dünyanın bitki çeşitliliği açısından en zengin ülkelerinden birisi de Türkiye’dir. Ülkemizde halk arasında tedavi amaçlı yaklaşık 1000 adet bitki türü kullanıldığı ifade edilmektedir. Gilaburu (Viburnum opulus L.)’da bu bitkiler arasında gösterilmektedir.

Gilaburu; ülkemizde Tokat, Artvin, Samsun, Trabzon, Sivas, Erzurum, Bursa, İzmit,
Sakarya, İstanbul, İzmir, Kırşehir, Ankara, Kahramanmaraş ve özellikle Kayseri çevresinde doğal olarak yetişmektedir. Gilaburu; çalı formunda, çok yıllık, 2-4 metreye kadar büyüyebilen, kışın yapraklarını döken, dip sürgünleri sayesinde 300 yıl kadar yaşayabilme özelliğinde olan, dikiminden 3 yıl sonra ürün vermeye başlayan hızlı büyüyen beyaz çiçekli bir bitkidir. Viburnum cinsinden Gilaburu dünyada ve yurdumuzda en yaygın olarak bulunan ve tıbbi kullanış amacına sahip olan bitkidir.

Gilaburu geleneksel bir içecek olarak Türkiye’de Kayseri bölgesinde tüketilmektedir. Meyvesi sonbaharda ekim kasım aylarında olgunluk durumuna göre toplanmaktadır. Bitki topraktan yapılmış küplere ya da plastik kaplara konmadan önce su ile yıkanmakta, yaprak ve diğer kısımlar ayrıldıktan sonra konulmaktadır. Üzerine su ilave edilip hava almayacak şekilde serin ve karanlık yerde 3 ay boyunca saklanmaktadır. Bu zaman zarfında meyvede olgunlaşmaya bağlı olarak buruk tadında bir kısım düzelme meydana gelir. Olgunlaşmayla beraber meyveler ezilir, ortaya çıkan posa 1:4 oranında sulandırılıp az miktarda şeker eklenerek tüketim için hazır hale gelmektedir. Her bir fincan suya 1 çay kaşığı gilaburu suyu yada 20-75 damla 1:5’lik gilaburu suyunun günde 3 kere yada her saatte 1 çay kaşığı olarak tüketilmesi vücut direncini artırması için tavsiye edilmektedir.

Kayseri ve çevresinde Gilaburu; böbrek taşlarının düşürülmesinde, karaciğer, mide, prostat ve idrar kesesi rahatsızlıklarında, diyabet, kabakulak, romatizma, hemoroid, sinirsel bozukluklar, hipertansiyon ve âdet düzensizliklerinde kullanılmaktadır. Gilaburunun antiürolitiyatik etkisi üzerine yapılan çalışmada gilaburunun geleneksel tıpta böbrek taşı
tedavisinde kullanılabileceğini bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Özellikle gece uyku esnasında meydana gelen şiddetli ve ani şekillenen kas spazmlarında Gilaburu bitkisinin
spazmolitik özelliğinden yararlanılmaktadır ve bu yüzden de ingilizcede bu bitki “cramp bark” olarak isimlendirilmektedir.

Gilaburunun antienflamatuvar ve analjezik etkileri üzerine yapılan çalışmada 100-200 mg/kg dozdaki gilaburu, fareler ve sıçanlar üzerinde abdominal gerginliği inhibe ettiği
gözlenmiş ve analjezik etkisinin varlığı tespit edilmiştir. Ancak bu dozda antienflamatuvar etki gözlenmemiştir. Kurutulmuş meyve ve tohumlarında yüksek antimikrobiyel aktivitesi saptanan gilaburu ve meyve suyunun antimikrobiyel aktivitesi incelendiğinde, gilaburu meyve suyunun çeşitli ve geniş aralıktaki gram pozitif-gram negatif bakterilerin gelişimi üzerinde yüksek oranda inhibe edici etkisi olduğu doğrulanmıştır. Ayrıca dermatolojik yaralarda bitkinin gövde kabuklarından sağlanan tozların tereyağı ile karıştırılıp sürüldüğü
ve boğaz ağrısı, diş ve ağız iltihaplarına karşı çiçekleri ve meyveleri suda kaynatıldığında etkili olduğu bilinmektedir.

Son yıllarda dünyada yapılan bilimsel çalışmalar incelendiğinde gilaburu meyve suyunun antioksidan özelliğinden dolayı bazı tümoral oluşumlarda azalma sağladığı ayrıca iskelet ve kas sistemini rahatlatıcı, damar genişliği düzenleyici, yüksek tansiyona sahip hastalarda damar sistemini rahatlattığı, yatıştırdığı, kalp güçlendirici etkide olduğu, kabızlık ve idrar problemlerine karşı tedavi edici olduğu belirtilmiştir. Ülkemizde yapılan çalışmalar gilaburunun tamamlayıcı tıp başta olmak üzere halk arasında yaygın şekilde kullanıldığını göstermiştir. ^[1]Çam, M. (2005). Kayseri Bölgesi’nde Tüketilen Gilaburu (Viburnum opulus) Meyve Suyunun Organik asit ve Fenolik Bileşiklerinin Yüksek Basınç Sıvı Kromotografisi(HPLC) ile Belirlenmesi. … Continue reading^[2]Aksoy, A., Güvensan,. A, Akçiçek, E., Oztürk, M. (2004). Etnoecology of Viburnum opulus L. International Symposium on Medicinal Plants: Linkages Beyond National Boundaries, 7-9 September 2004, … Continue reading^[3]Altun, M.L., Çitoğlu, G.S., Yilmaz, B.S., Özbek, H. (2009). Antinociceptive and anti- inflammatory activities of Viburnum opulus. Pharmaceutical Biology, 47(7): 653-658.^[4]Zarifikhosroshahi, M. (2015). Gilaburu (Viburnum opulus L.) Meyvelerinde Biyoaktif, Biyokimyasal ve Besin Element İçeriklerinin Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen … Continue reading^[5]Yao, L.H., Jiang, Y.M., Shi, J., Tomas-Barberan, F.A., Datta N, Singanusong R (2004).^[6]Sağdiç, O., Aksoy, A., Özkan, G. (2006). Evaluation of the Antibacterial nad Antioxidant Potentials of Cranberry (Gilaburu, Viburnum opulus L.) Fruit Extract. Acta Alimentarias, 35 (4): 487–492.^[7]İlhan, M., Ergene, B., Süntar, İ., Özbilgin, S., Saltan Çitoğlu, G., Demirel, M.A, Keleş, H., Altun, L., Küpeli Akkol, E. (2014). Preclinical Evaluation of Antiurolithiatic Activity of … Continue reading^[8]Öne çıkarılan görsel

[cite]