Gıda İsrafını Nasıl Önleriz?

Gıda israfı; çiftlikten dağıtıma, perakendecilerden tüketiciye kadar tüm üretim yelpazesinde meydana gelir. Sebepler arasında küf, haşere veya yetersiz iklim kontrolünden kaynaklanan kayıplar,  pişirmeden kaynaklanan kayıplar ve kısıtlı gıda israfı bulunur.

Bu atıklar, oluştuğu yere göre farklı şekilde sınıflandırılır:

• Gıda Kaybı: Üretim, depolama, işleme ve dağıtım aşamalarındaki sorunlar sonucunda gıda tüketiciye ulaşmadan gerçekleşir.
• Gıda Atığı: Tüketime uygun ancak perakende veya tüketim aşamalarında bilinçli olarak atılan gıdaları ifade eder. 

İsraf edilen gıdaların hem ulusal hem de küresel düzeyde geniş kapsamlı etkileri vardır. ABD’de üretilen tüm gıdaların %40 kadarı yenmeden atılıyor ve atılan gıdaların yaklaşık %95’i çöplüklere gidiyor. 2014 yılında 38 milyon tondan fazla gıda atığı üretildi ve bunların sadece %5’i kompostlama için çöplüklerden ve yakma tesislerinden ayrıldı. Gıda atıklarının ayrıştırılması, küresel ısınmaya katkıda bulunan güçlü bir sera gazı olan metan üretir. Dünya çapında üretilen gıdanın üçte biri yenmeden atılıyor ve bu da çevre üzerinde artan bir yüke neden oluyor. Gıda israfını %15 oranında azaltmanın her yıl 25 milyondan fazla Amerikalıyı besleyebileceği tahmin edilmektedir. 

Daha Az Gıda İsrafının Faydaları

• Kullanılacak gıdanın daha verimli işlenmesi, hazırlanması ve depolanması yoluyla işçilik maliyeti tasarrufu.
• Yalnızca gerektiği kadar yiyecek satın alındığında maliyet tasarrufu ve ek imha maliyetlerinden kaçınılması.
• Düzenli depolama alanlarından daha az metan emisyonu ve daha düşük karbon ayak izi.
• Enerji ve kaynakların daha iyi yönetimi, gıdanın yetiştirilmesi, üretilmesi, taşınması ve satışı ile ilgili kirliliğin önlenmesi.
• Bağışlanmış, el değmemiş ve aksi takdirde çöpe atılacak güvenli yiyecekler sağlayarak toplum yararları.

Gıda Atıklarına Önerilen Çözümler

Küresel olarak, israf edilen gıdaların azaltılması, sürdürülebilir bir gıda geleceği elde etmede kilit bir girişim olarak gösterilmektedir. Sürdürülebilir Kalkınma Hedefi, küresel gıda kaybını ve gıda israfını ölçmek (nihai olarak azaltmak için) için iki gösterge içeren sorumlu tüketim ve üretimi ele alıyor.

ABD’de, 4 Haziran 2013 tarihinde, Tarım ve Çevre Koruma Dairesi, çiftlikler, tarımsal işlemciler, gıda üreticileri, bakkallar, restoranlar, üniversiteler, okullar dahil olmak üzere gıda zincirindeki kuruluşlara çağrıda bulunarak ABD Gıda Atığı Mücadelesi’ni başlattı.

Hedefler:

• Ürün geliştirme, depolama, alışveriş/sipariş, pazarlama, etiketleme ve pişirme yöntemlerini iyileştirerek gıda israfını azaltmak.
• Potansiyel gıda bağışçılarını gıda bankaları ve kiler gibi açlık yardım kuruluşlarına bağlayarak gıda atıklarını geri kazanmak.
• Yiyecek atıklarını hayvanları beslemek veya kompost, biyoenerji ve doğal gübreler oluşturmak için geri dönüştürmek.

16 Eylül 2015’te, her iki kurum da ilk kez ulusal bir gıda kaybı ve israfı hedefini açıkladı ve genel gıda güvenliğini iyileştirmek ve doğal kaynakları korumak için 2030 yılına kadar %50’lik bir azalma çağrısında bulundu. Ulusal Kaynaklar Savunma Konseyi, gıda üretim zinciri boyunca israfın nasıl azaltılacağına ilişkin yönergeler sağlayan bir özet kağıt yayınladı. Aşağıdakiler, bazı odak noktalarıdır:

• Eyalet ve yerel yönetimler, gıda israfını önleme ve eğitim kampanyalarını dahil edebilir ve belediye kompostlama programlarını uygulayabilir. Hükümetler, fazla ürünlerini yerel gıda bankalarına bağışlayan çiftçilere vergi kredisi sağlayabilir. Önerilen faturalar şu anda Kaliforniya, Arizona, Oregon ve Colorado’da yürürlüktedir.
• Restoranlar, marketler ve kurumsal yemek hizmetleri gibi işletmeler, yiyecek atıklarının boyutunu değerlendirebilir ve en iyi uygulamaları benimseyebilirler. Örnekler arasında, hasarlı veya son kullanma tarihi geçmiş ürünleri indirimli fiyatlarla satan veya “bir alana bir bedava” promosyonları yerine “yarı indirimli” promosyonlar sunan süpermarketler sayılabilir. Restoranlar daha küçük porsiyonlar sunabilir ve fazla malzemeleri ve hazır yenmemiş yiyecekleri hayır kurumlarına bağışlayabilir. Okullar, salata barları veya kendi burritolarınızı yapmak gibi daha az atılan yiyecekleri önlemek için çocukların kendi yemeklerini yaratmalarına izin veren kavramları deneyebilir.
• Çiftlikler işleme, dağıtım ve depolama sırasındaki gıda kayıplarını değerlendirebilir ve en iyi uygulamaları benimseyebilir. Çiftçi pazarları, normal görünüm standartlarını karşılamayan, atılan, şekilsiz meyve ve sebzeleri “çirkin” ürünler satabilir. Çiftlikler, taze fakat pazarlanamayan ürünleri (görünümden dolayı) gıda bankalarına indirimli bir oranda satabilir.
• Tüketiciler, yiyeceklerin artık güvenli ve yenilebilir olmadığını, yiyeceklerin nasıl düzgün şekilde pişirileceğini ve saklanacağını ve nasıl kompostlanacağını öğrenebilirler. 

Çevre Koruma Ajansı, fazla yiyecekleri işlemenin yollarını açıklamak için “Gıda Geri Kazanım Hiyerarşisi” grafiğini sunar.  Piramidin tepesinde en çok tercih edilenden en altta en az tercih edilene kadar oluşan yöntemler şunları içerir:

1. Kaynak azaltma: Üretilen toplam gıda hacmini azaltarak en erken önlem.
2. Aç insanları doyurmak: Fazla yiyecekleri topluluk sitelerine bağışlamak.
3. Hayvanları beslemek: Yiyecek artıkları ve atıkları, onları hayvan yemi için kullanabilecek yerel çiftçilere bağışlamak.
4. Endüstriyel kullanımlar: Biyodizel yakıtı yapmak için kullanılmış katı ve sıvı yağlar ve greslerin bağışlanması.
5. Kompostlama: Toprağı gübrelemek için kullanılan organik madde üretmek için kompost haline getirilen gıda atıkları.
6. Düzenli Depolama/Yakma: Kullanılmayan yiyecekler için son çare. ^[1]“Food Waste” https://www.hsph.harvard.edu/^[2]Öne çıkan görsel

[cite]