Parazitik yaban arısı zehirini oluşturan bileşenlerin araştırılması, gelecekteki araştırmalar için etkili olabilir.
Bir Zümrüt hamamböceği yaban arısı (Ampulex compressa), zehirinin sokmasıyla hamamböceklerinin zihinlerini kontrol edebilir.
Bu parazit konak ararken, yaban arılarından biri, bir hamamböceğinin orta bölümünü sokarak onu zehirlemeye başlayacak ve zehri, hayvanın ön bacaklarını beş dakika boyunca felç edecektir. Yaban arısının ikinci sokması direkt beyne gidecek ve sokma burada 30 dakikalık yoğun bakım periyoduna sebep olacaktır. Bundan sonra, hamamböceği, kendi iradesiyle hareket edemediği, hipokinezi adı verilen uyuşuk bir duruma geçer.
Riverside’daki California Üniversitesi’nde entomoloji ve sinirbilim profesörü olan Michael Adams, “Onlar felçli değiller” diyor. “Eşek arısı tarafından yönetiliyorsa, hayvan yürüyebilir.”
Yaban arısı daha sonra hipokinezik kurbanını antenlerden yönlendirerek bir yuvaya götürecektir. Orada, avının içinde yedi ila on gün boyunca hamamböceği içinde büyüyecek olan bir yumurta bırakacak. En sonunda larva böceğin içinde patlayarak, hamamböceğini içten dışa doğru yiyecektir.
Araştırmacılar bu doğal zehri yıllardır iyilik yapmak için kullanmaya çalışıyor. Adams liderliğindeki bir ekip, Spesifik olarak, parazit yaban arılarının zehirini gelecekteki araştırmalara rehberlik etmek için Parkinson hastalığında nasıl kullanılabileceğini araştırıyor. (Makaleleri 7 Şubat’ta American Chemical Society tarafından yayınlandı.)
Parazitler ve Parkinson
Nörojeneratif bir hastalık olan Parkinson hastalığı, beyin hücrelerinin yavaş yavaş ölmesine neden olur. Spesifik olarak, dopamin üreten nöronları hedef alarak kimyasalı etkili bir şekilde kısıtlar.
Semptomlar değişiklik gösterir, ancak hastalık vücut hareketlerinin yavaşlamasına (bradikinezi denir) ve ayrıca titreme, uzuv sertliği ve denge sorunlarına neden olabilir. Parkinson’un nedenleri şu anda bilinmemektedir ve tedavi olmamasına rağmen, hastalar kısmen ilaçlar ve ameliyatla tedavi edilmiştir.
Araştırmacılar, eşek arılarının zehirlerinin sağdılar ve toksinin bileşenlerini analiz ettiler. Parazitik yaban arısı zehirinin, hamamböceklerinin zihnini kontrol etmede çok önemli olabilecek yeni bir peptit ailesi (ampuleksinler olarak adlandırdılar) içerdiğini buldular. Ayrıca bulunan bu Ampuleksin gelecekteki Parkinson araştırmalarına da yardımcı olabilir.
Zehir, Parkinson hastalığının, hastalarda dopamin üretimini nasıl bozduğuna benzer şekilde, hamamböceklerinde de dopamin yolunun kurcalanmasında rol oynayabilir.
Adams, “Bazı molekül türleri, bu Parkinsonizm benzeri semptomların hafifletilmesinde faydalı olabilir” diyor. “Hala temel mekanizmayı anlamaya çalışıyoruz.”
İlginçtir ki, yaban arısı ev sahibinin içine yumurta bırakmazsa, hamamböceği günler içinde iyileşebilir. Roach’ın zombi benzeri durumu, yaban arısı larvalarının yumurtadan çıkması için gereken süre kadar sürer.
Adams, “Eğer Eşek arısının yumurtlamasına izin vermezsek, [hamamböceği] yaklaşık bir hafta içinde iyileşir ve bu oldukça normal görünür” diyor.
Şu anda, araştırmacılar zehirin daha fazla yönünü detaylandıran ikinci bir makaleyi bitiriyorlar. Araştırma önümüzdeki yıllarda devam edecek ve ampuleksin’in hedeflediği hücreler hakkında daha fazla bilgi edinmeyi içerebilecek. Bu konu hakkında ileride, hayvan modelleri geliştirilebilir.
Georgia Üniversitesi’nin entomoloji bölümünde doktora sonrası araştırma görevlisi olan Ellen Martinson, “Parazit yaban arılarının çılgın zehirli etkileri var” diyor. Martinson çalışmaya dahil olmadı, ancak gösterdiği potansiyel konusunda heyecanlı.
Tıbbın Zaman Çizelgesi
Diğer doğal toksinler, insan hastalıkları için olası tedaviler olarak araştırılmaktadır. Örneğin çukur engereklerinin zehiri, kırmızı kan hücrelerini yok eden bir hemotoksindir.
Bilim adamları, bu zehirde, Parkinson hastalığına bağlı hücre ölümlerinin sayısını azaltabilecek kısa bir amino asit dizisini zaten tanımlayabildiler.
Bilim adamlarının ön insan denemelerine başlayabilmesi için kapsamlı araştırma ve testler yapılmalılar. Ancak yeni ilaçlar hiçbir şekilde bir gecede geliştirilemez. Doğal bir toksinden ilaç üretmek en az 10 yıl alabilir.
Martinson, “Çoğunlukla şu anda keşif aşamasındayız” diyor. “Şimdi, zamanla üzerine inşa edebileceğimiz bir tür hazine avı.”[1]nationalgeographic.com[2]Öne Çıkan Görsel: File:Emerald Cockroach Wasp.JPG – Wikimedia Commons
[cite]
Kaynaklar ve İleri Okuma
| ↑1 | nationalgeographic.com |
|---|---|
| ↑2 | Öne Çıkan Görsel: File:Emerald Cockroach Wasp.JPG – Wikimedia Commons |
