Sokağınızdaki Ağaca Ne Kadar Değer Biçersiniz?

Edmonton eyaletindeki herhangi bir cadde, sokak veya köşe başında bulunan ve üzerlerinde birer fiyat etiketi taşıyan ağaçlar; Kanada’ya turist gelenlerin oldukça dikkatini çekiyor. Olduğu yeri neredeyse bir cennet bahçesine çeviren güllü yengeç ağacı, üzerindeki etikete göre 1.389 dolar değerindeyken etraftaki ladin ağaçlarından her birinin 2.185 dolar değerinde olduğu görülüyor

Peki bu açların üzerindeki fiyat etiketleri neyi ifade ediyor? Yürürken yanından geçtiğiniz bir ağacı satın almak için ödemeniz gereken miktarı mı? Yoksa ağacın doğaya olan faydalarının maddi bir değeri mi? Sizce birkaç rakam bir ağacın değerini yeterince ifade edebilir mi?

Fiyat etiketleri, üzerinde bulunduğu ağacın zarar görmesi durumunda, maddi değerini belirlemek için Kanada’da oldukça yaygın bir uygulamadır. Ancak uzmanlar; küresel iklim değişikliğinin yıkıcı etkileriyle mücadele ettiğimiz bu dönemde, birkaç bin doların ağaçların çevresel değeri için doğruyu yansıtmadığını düşünüyor. Ağaçlar, gezegenimiz ve bizim için bundan çok daha fazlasıdır.

Concordia Üniversitesi’nden Carly Ziter, “Parasal bir değer kullanmak; doğaya zarar vermeyi engellemek açısından etkili olabilir. Ancak sınırları belli maddi ifadeler, değerin gerçek boyutunu görmemiz konusunda bizi yanıltabilir” diyor. Özellikle şehirlerde bulunan ağaçlar için; ısıyı absorbe ederek ortamı soğutma, biyolojik çeşitliliği koruma, havayı filtreleme ve halk sağlığını koruma gibi bir çok önemli yeteneklere sahiptirler. Uzmanlar, mevcut ağaç popülasyonunun korunmasını teşvik etmek için kullanılan fiyat etiketi yönteminde; ağacın gerçek değerini belirlemenin çok zor olduğunu söylüyor.

Bir ağacın gerçek değeri nedir?

Bir ağacın ekonomik değerini belirlemek yeni çıkmış bir uygulama değildir. Belediyeler ve mülk sahipleri, uzmanların yardımıyla; yükseklik, tür, sağlık ve konum gibi çeşitli faktörlere dayalı olarak ağacın değerini belirlerler. Konuyla ilgilenen birçok uzmana göre uygulama çoğunlukla, ağacın doğaya kattığı değeri ölçmek için kullanılmamakta. Kanada Mahkemeleri, ağaçları mülkün bir parçası olarak görür. İnsanlar, taraflar arasında yaşanan mülkiyet anlaşmazlıkları veya arazi kaybı sonucu maddi bir tutar belirleyerek, bu değeri mahkemede hak aramak için kullanır.

British Columbia Üniversitesi’nde kentsel ormancılık profesörü olan Cecil Konijnendijk, ağaçlarda kullanılan fiyat etiketinin, arazilere kattı değer yerine; doğaya ve insanlara sağladığı faydaların değerini belirlemek için kullanılması gerektiğini düşünüyor. Bazı şehirler, kentsel ormanlarının çevresel değerini şimdiden belirlemiş durumdalar. Örneğin, Toronto’nun kentsel ormanının yapısal değeri yaklaşık 7 milyar dolar, havadaki karbonu depolama özelliği ise tek başına 25 milyon dolar civarında. Orman; hava kirliliğinin giderilmesi, enerjinin tasarrufu ve karbon tutulması gibi ekolojik faaliyetlerinin sonucu olarak şehre, yıllık  28 milyon doların üzerinde katkı sunuyor.

Ağaçlara değer vermek neden önemlidir?

Ağaçlarımıza değer biçmek, basit niceliklere dayalı yöntemler olmamalıdır. Ağaçların çevresel değerleri, yıllar içinde ve bulunduğu ortam koşullarına göre sürekli değişir. Bu süreci bütüncül bir bakış açısıyla, en önemlisi de iklim krizini göz önüne alarak değerlendirmeliyiz. Örneğin, bugün bir ağacın sıcaklık düzenlemesi veya sel açısından faydalarını düşünürsek; bu ağaç daha sıcak, daha sık sele maruz kalan bir ortamda ya da gelecekte daha da önemli olabilir. Belki de o ağaçlar gelecekte bu faydayı sağlamaya artık yetemeyecektir. Çünkü “küresel iklim krizinin yıkıcı etkileri” doğayı koruyan ağaçlar için bile başa çıkılmaz bir hal almaktakta.

Gerçek şu ki: Ağaçlar yaşadığımız gezegen için bizden çok daha fazla mücadele ediyorlar. Tüm bunları göz önüne aldığımızda; ağaçların belirlenmiş maddi sınırların çok ötesinde değerlere sahip olduğunu; mevcut ağaç popülasyonunu korumanın ve arttırmanın -mahkemelerde maddi hak aramaktan ziyade- bizler için hayati bir önemi olduğunu anlamalıyız ^[1]ici.radio-canada.ca.

[cite]