Çoğumuz çocukken böceklerle merak salmış ve televizyon programlarında böcek koleksiyonu yapan entomolog veya bilim sevdalılarına özenmiştir. Belki o zaman yapamadınız, peki ya şimdi?
Hadi gelin biraz entomolojinin ne demek olduğuna bakalım, sonrasında böcek koleksiyonu nasıl yapılır hep beraber öğrenelim.
Entomoloji Nedir?
Entomoloji, böcekleri bilimsel olarak inceleyen zooloji dalıdır. “Çentikli anlamına gelen Yunanca entomon kelimesi, böceğin parçalı vücut planını ifade eder. Genetik, taksonomi, morfoloji, fizyoloji, davranış ve ekolojinin zoolojik kategorileri bu çalışma alanına dahildir. Entomoloji ayrıca biyoçeşitlilik çalışmalarında ve çevresel kalitenin değerlendirilmesinde önemli bir rol oynar.
Yunan filozof ve bilim adamı Aristoteles, modern entomolojinin temelini oluşturan böcek anatomisinin tanımlarını oluşturmuştur. Naturalis Historia’yı yazan Romalı filozof ve komutan Yaşlı Pilinus, Aristoteles’in türler listesini kitabına eklemiştir. Mikroskobun icadıyla entomoloji bilimi hız kazanmış ve araştırmalar çoğalmıştır. Böceklerin incelenmesinden elde edilen bilgi birikimi, modern ekonomik entomologların böcek zararlılarını kontrol etmek için çok çeşitli yöntemler geliştirmelerini sağlamıştır.
Böceklerin tarımsal ürünlere olan zararını engellemek amacıyla kimyasal, biyolojik, kültürel ve sanitasyon[1]Halk sağlığı koşullarını ifade eden terim. stratejilerini birleştiren haşere yönetimini entegre etme yöntemleri geliştirilmiştir.
Sirke sineğinin (Drosophila melanogaster) kullanıldığı çalışmalar, günümüzde yürütülen genetik araştırmalarının neredeyse tüm yönlerinde kullanılan temelleri ve teknikleri oluşturmuştur.
Mayıs sinekleri, kedi sinekleri ve taş sinekleri gibi akarsularda ve diğer tatlı su habitatlarında yaşayan böcekler, su kalitesinin biyotik göstergeleri olarak kullanılır.
Böcekler ayrıca adli entomologlar tarafından hem hukuk hem de ceza davalarını içeren çok çeşitli yasal durumlarda kullanılmaktadır.
Yusufçukların ve peygamberdevelerinin diğer böceklerin yırtıcıları olarak sağladıkları haşere kontrolü veya çöpçü böceklerin hızlandırdığı organik maddelerin ayrışması gibi böceklerin ekosistemde gerçekleştirdiği birçok işlev, entomolojik çalışma ile aydınlatılmıştır.
Az çok entomolojinin ne olduğunu kavradığımıza göre hadi biraz böcek toplayalım!
İhtiyacın olan malzemeler:
- Numuneler
- Böcek iğneleri
- Etiketler
- Koleksiyon kutusu
1) Numuneler Nasıl Toplanır
Böcekleri basitçe elinizle yakalayabilirsiniz. Ancak ağlar, büyük ve küçük böcekleri toplamanın en güzel yoludur. Bu iş için üç çeşit ağ vardır: hava ağları (kelebekler, yusufçuklar için); süpürme ağları (çalılar, dallar, çimenler ve çiçeklerin üzerindeki böcekler için); ve son olarak su ağları (göletler ve akarsulardaki böcekler için).
Işık Tuzağı, asılı beyaz bir kağıda ışık tutmak böcek yakalamak için harika bir yöntemdir. Böcekler geceleri ışığa gelir. Ultraviyole “siyah ışıklar” ve bitki yetiştirme ışıkları en iyi sonucu verir. Herhangi bir ışık kaynağıyla da sonuç alabilirsiniz.
Emici fanlar küçük böcekleri toplamak için kullanılabilir.
Böcekleri etkisiz hale getirmek: Gece boyunca dondurmak; asetona batırılmış peçeteleri bir cam bir kavanoza koyup, kavanozun kapağını kapatarak; Alkolün (izopropil veya etil) içinde bekleterek, ancak çok uzun süre alkolün içinde kalırsa numuneler kırılgan olacaktır.
Kelebekler veya arılar gibi narin böceklerin ıslanmasına izin vermeyin. Yumuşak gövdeli böcekler, olgunlaşmamış böcekler (tırtıl vb.) ve örümcekler kuruduklarında büzülür ve alkolde tutulmaları gerekir.
2) Böcek İğneleri
Böcek iğneleri entomoloji için özel olarak tasarlanmıştır. Uzun ve incedirler, özel bir kaplamaya sahiptirler ve farklı boyutlarda karşımıza çıkarlar, – 2# genel kullanım için en iyisidir. Ülkemizde bulunması zor olduğundan, özelliklerine bakıp ona benzer iğneler bulmak gerekmektedir. Böcek iğneleri alınması gereken tek üründür diğer tüm gereçler evde yapılabilir.
3) Etiketler
Her numunenin bir etiketi olmak ZORUNDADIR. Mutlak minimum bilgi, kesin bir konum ve tarih.
Konum: ilçe; en yakın şehir veya kasabaya olan mesafe ve yön; GPS (Google Haritalar kullanılabilir); numunenin habitatı (çiçekler, gölet, inek gübresi vb.); ve koleksiyonerin adı.
Tarih: Tarihler kolaylıkla yanlış yorumlanabilir. Tarihi tam olarak şu şekilde yazın: Gün (sayı olarak), Ay (kelime olarak), Yıl (dört sayının tümü) = 21 Haziran 2022. Arşiv kağıdı (asitsiz) ve su geçirmez mürekkep kullanın. Etiketleri okunabilir ancak küçük yapın.
4) Koleksiyon Kutusu
Numunelerin kırılmaya, toza, suya, neme (numuneler küflenir), uzun süreli ışığa maruz kalmaya ve deri böceklerine (ölü böcekleri yerler!) karşı korunmaya ihtiyacı vardır. Bir okul kutusundan, olta takımı kutusundan, ayakkabı kutusundan, nakliye kutusundan veya özel olarak tasarlanmış cam kapaklı ahşap kutudan bir toplama kutusu yapılabilir. Pimleri yapıştırmak için kutunun altında strafor veya plastozot kullanın. Numuneler düşük nemde, ışıktan uzakta saklanmalı ve deride hasar olup olmadığı kontrol edilmelidir. Dermestid böcekleri varsa koleksiyonu dondurun.
Kolları Sıvayalım
1) Birkaç böcek topla ve öldüklerinden emin ol.
2) Örneklerinizi Sabitleyin
İğneyi, böceğin türüne bağlı olarak gövdeden doğru noktaya iğneleyin. Böceği iğnenin üst kısmının 1,30 cm civarına kadar itin. İsterseniz kanatları (kelebekler ve güveler için bir zorunluluktur) veya bacakları bir İğneleme Tahtası (bir parça strafor işinizi görür) üzerine yerleştirin. Bacakları gövdenin altına yerleştirin, kırılma olasılığı daha düşüktür. Numune kuruduktan sonra (birkaç gün) bu pozisyonda kalacaktır. Sabitlenmiş böcek dehidrasyon yoluyla “korunur”. Kuruduktan sonra, böceğe asla dokunmayın, hareket ettirmek için iğneyi kullanın.
Kelebekler ve Güvelerle çalışmak zaman ve sabır ister; talimatlar için internetten yardım alabilirsiniz. Numuneyi gövdesinden sabitleyin ve kanatları kağıt şeritlerle uygun pozisyonda tutun. Kağıdı çıkarmadan önce numuneyi 4-5 gün kurumaya bırakın.
3) İleri Teknik: İşaretleme
Gerçekten küçük böcekler sabitlenemez. Üçgen arşiv kağıdı parçaları olan noktalar, üstten yaklaşık 1,30 cm uzaktaki iğnelere konur. İğneleri tutarak, noktanın ucunu yapıştırıcıya batırın, ardından noktanın ucunu numunenin SAĞ tarafına dikkatlice dokundurun. Doğru yönlendirme önemlidir, bir referans alın.
4) Numunenizi Etiketleyin
Bölge etiketleri, metnin çevresinde kenarlık olmadan küçük, 4-5 punto olmalıdır. El yazısıyla da yazabilirsiniz. Etiketi iğnenin üzerine doğru itin, ancak numuneye okunamayacak kadar yakın olmamalıdır. Kimlik etiketleri, bölge etiketinin altında ve kolayca okunabilir olmalıdır.
5) Numunelerinizi Tanımlayın
Numunelerinizi tür düzeyinde tanımlamayı beklemeyin. Türkiye’de 50.000’den fazla böcek türü vardır. Bazıları bilim adamları tarafından tanımlanmadı bile! Hiçbir bölgesel kaynak hepsini kapsayamaz. Bazıları iyi bilinir ve; kelebekler, yusufçuklar ve büyük böcekler gibi türlerin tanımlanması kolaydır, ancak diğerlerinin karınca benzeri taş böcekleri (Scydmaeninae) gibi tür olarak tanımlanması çok zordur.
Önce numunelerinizi Takım (böcekler = Coleoptera, sinekler = Diptera, yusufçuklar = Odonata, vb.), ardından Familya’yı (yer böcekleri = Carabidae, sıçrayan böcekler= Membracidae, vb.) tanıtın. Kimlikler doğru belirlemek için kitapları ve interneti kullanın, ancak unutmayın profesyoneller için bile kimlik tespiti çok zor olabilir.
6)Numunelerinizi düzenleyin. Numunelerinizi Takım ve Familya göre gruplandırın ve onları hoş bir düzenlemeye yerleştirin.
7) Süper Güç Elde Edin!
Bir büyüteç, kuyumcu büyüteci veya mikroskop, ayaklarınızın altındaki entomoloji evrenini keşfetmenizi sağlayacaktır. 10x Üçlü Büyüteç, böcekleri tanımlamak veya sadece örneklere daha yakından bakmak isteyen herkes için harika bir başlangıçtır[2]britannica.com[3]lsuinsects.org.
[cite]
Kaynaklar ve İleri Okuma
| ↑1 | Halk sağlığı koşullarını ifade eden terim. |
|---|---|
| ↑2 | britannica.com |
| ↑3 | lsuinsects.org |
