Bilgi İle İyileşme: Bibliyoterapi

Bilginin en büyük güç olduğu çağımızda, deneyim ve araştırmaların ürünü olan kitaplar bizleri farklı dünyalara götürmenin yanı sıra duygu ve düşüncelerimizi doğru şekilde şekillendirmemize yardımcı olur. Okuma eylemi ile zihnimizi sürekli canlı tutabilir, iyi ve kötü kavramlarını ayrıştırabilir ve empati duygusu kazanabiliriz. Peki, bütün dertlerimizin çaresi kitaplar mıdır? Kitap okuyarak sorunlarımızın üstesinden gelebilir miyiz? Gelin, sanatla terapinin birleşiminden ortaya çıkan bibliyoterapi metodunu hep birlikte inceleyelim.

Bibliyoterapi Nedir?

Bibliyoterapi, hastanın ruh sağlığını desteklemek için geleneksel terapi yöntemlerinin yanı sıra kitapları ve diğer literatür biçimlerini kullanan terapötik bir yaklaşımdır. Terapistler tarafından önerilen kitaplar herhangi bir türü veya temayı kapsayabilir, ancak bibliyoterapistler tipik olarak kurgudan yararlanır.
Belirli literatür parçalarını okumak ve bir terapistle (veya bir grup terapisi ortamında) bunlar hakkında konuşmanın, hastaların kendi bakış açıları dışındaki bakış açılarını görmelerine, zor bir geçmişi veya üzücü semptomları anlamalarına veya umut, memnuniyet ve empati duyguları yaşamalarına yardımcı olduğu düşünülmektedir.
Okumak herkes için faydalı olmakla birlikte uzmanların açıklamalarına göre bibliyoterapi metodu pek çok sorunun çözümünde fayda sağlıyor:
•Anksiyete
•Depresyon
•Yeme bozuklukları
•İzolasyon, anlamsızlık, özgürlük ve ölüm gibi varoluşsal kaygılar
•İlişki sorunları
•Madde kullanımı

Bibliyoterapinin Tarihçesi

Kitapları tedavi aracı olarak kullanmanın kimin aklına geldiği ise diğer bir merak unsuru… Kitap terapisinin veya bibliyoterapinin ilk kökenleri, hem eğlence hem de eğitici kitapların bulunduğu kütüphaneler kuran Antik Yunanlılara kadar uzanabilir. Aristoteles’in edebiyatı ruhun ilacı olarak kabul ettiği, Kral II. Ramses’in “Ruh için Şifa Evi” olarak etiketlenmiş kitaplarla dolu özel bir odası olduğu bilinmektedir.

19. yüzyılın başlarında doktorlar, rehberlik ve acılardan kurtulma için kitaplar yazıyorlardı. Ayrıca, Birinci Dünya Savaşı’na katılan askerlerin savaş sonrası travmayı yönetmek için kitap okudukları bilinmektedir. Uygulama, 1950’lerde ‘Bilinçli Okur’ kitabının yazarı Carolyn Shrodes’in hikayelerdeki karakterlerin, onlarla özdeşleşen okuyucular için son derece etkili olabileceğini teorileştirmesiyle daha da genişlemiştir. 1960’ların sonlarında, şiir terapisi bir bibliyoterapi biçimi olarak ortaya çıkmış; vaka için en ilgi çekici kitaplardan biri ise Rhea Rubin’in ‘Using Bibliotherapy: A Guide to Theory and Practice’ başlıklı kitabı olmuştur. Kitap terapisi veya Bibliyoterapi, öğretmenler, doktorlar, psikologlar, ebeveynler, kütüphaneciler ve ayrıca manevi ve dini kuruluşlar tarafından küresel olarak kullanılan güçlü bir terapi şekli olmaya devam etmektedir.

Bibliyoterapi Evreleri
Bibliyoterapi üç evrede gerçekleşmektedir:

1. Evre: Özdeşleşme ve Yansıtma
Bu evre, bireyin kitabın olay örgüsünü kavrayarak karakterle benzer ve farklı yönlerini keşfetmesi şeklinde gerçekleşir. Evrede danışman ve danışan arasında görüş paylaşımları gerçekleşerek sorunlara farklı bakış açılarıyla yaklaşılması amaçlanır.

2. Evre: Katarsis
Bu evre, danışanın içselleştirdiği duygularını ifade etmesi sağlaması ile katarsis yaşaması şeklinde gerçekleşir. Danışan bu evrede anlamlandıramadığı duygularını tanıyarak değerlendirir ve baş etme stratejileri geliştirir.

3. Evre: İç görü ve Bütünleşme
Bu evre, danışanın sorunlarını kabul ederek nedenlerine kafa yorması ve çözüm üretme stratejileri geliştirmesi ile bilgi ve tecrübe edindiği evredir.

Bibliyoterapi Sorunların Üstesinden Gelmemize Nasıl Yardımcı Olur?

Hayatta büyük bir değişiklik yaşarken veya zihinsel sağlık sorunları yaşarken bunalmış, yalnız veya kaybolmuş hissetmek doğaldır. Edebiyat – hem kurgu hem de kurgu olmayan – motivasyonlarınız ve davranışlarınız hakkında daha yüksek bir farkındalık ve anlayış geliştirmenize yardımcı olabilir. Bilim temelli okuma yoluyla, yaşadıklarınızın arkasındaki “neden”i öğrenebilirsiniz. Aynı zamanda, kolay başvuru için kılavuzlara, alıştırmalara ve başa çıkma önerilerine sahip olabilirsiniz.
Kurgu aracılığıyla senaryonuzu bir karakterin gözünden görebilirsiniz. Çoğu durumda, kendi yolculuğunuzda ona ulaşmadan önce, bu kurgusal yolculukta duygusal bir salıverme elde edebilirsiniz. Kurmacadaki bu duygusal deneyim, Aristoteles’in hikayelerin insan duyguları üzerindeki etkisine ilişkin kendi gözlemleri sırasında “katarsis” olarak adlandırdığı şeydir.
Eğer siz de sorunlarınızı nasıl çözeceğinizi bilmiyor, spot ışıkları altında tek başına kalmışçasına yalnız ve çaresiz hissediyorsanız kendinizi kitapların güvenilir kollarına bırakabilirsiniz. Bizce meseleyi Sabahattin Ali çok güzel özetlemiş: “Bir kitabı okurken geçen iki saatin ömrümün birçok senelerinden daha dolu, daha ehemmiyetli olduğunu fark edince insan hayatının ürkütücü hiçliğini düşünür ve yeis içinde kalırdım.” Mutlu ve kitaplı günler sevgili okur…^[1]“Bibliotherapy” https://www.psychologytoday.com/us^[2]“What Is Bibliotherapy?” https://www.verywellmind.com/^[3]“A Short History of Bibliotherapy” https://www.booktherapy.io/^[4]All About Bibliotherapy https://psychcentral.com/^[5]“Bibliyoterapi Nedir? Kitap Okuyarak Sorunlarımızın Üstesinden Gelebilir Miyiz?”
https://blog.youthall.com/