Kahve Sever misiniz? Evet mi Hayır mı? Bunun Sorumlusu Genleriniz Olabilir

Sıcacık bir fincan kahve dünyadaki milyonlarca insanın vazgeçilmez bir sabah rutinidir. Hatta fazladan bir iki fincan kahve birçok insanın tercihi olmaktadır. Fakat bazı insanlarda az miktarda kafein bile gerginliğe veya tüm geceyi uykusuz geçirmelerine neden olabilir. 

Kafein neden insanları bu kadar farklı şekillerde etkiliyor? Cevap kısmen genlerinizde yatıyor.

Chicago, Illinois’deki Northwestern Üniversitesi’nde kafein araştırmacısı Marilyn Cornelis “Bulduğumuz şey, bizlerin aldığımız kafeini kendi kendine düzenlemeye yardımcı olan genetik faktörlere sahip olduğumuzdur” diyor Genetiğimizin bu konuda ne kadar güçlü bir etkisi olabileceği oldukça ilginçtir!

Düzenli kahve tüketenler, zaman içerisinde kafeine karşı çeşitli seviyelerde tolerans geliştireceklerdir. Bu durum günlük alınan kahve miktarının azaltılması ile geri döndürülebilir. Fakat size endişe, uykusuzluk gibi etkiler yarattığında kahve tüketiminden kaçınırsanız, bunun nedeni belki DNA’nızdaki küçük varyasyonlar olabilir. Bu varyasyonlar DNA’nızdaki tek bir nükleotitin farklılaşmasından (genetik alfabenin A, G, C ve T’sinden) kaynaklanıyor olabilir.

Reaksiyonların düzenlenmesi

Her şey vücudumuzun, sisteminde dolaşan kafeinle nasıl başa çıktığıyla başlar. Bu, metabolizmanızın işidir ve konu kafein olduğunda, işin çoğunu sadece iki gen gerçekleştirmektedir. CYP1A2, alınan tüm kafeinin yaklaşık olarak yüzde 95’ini metabolize eden bir karaciğer enzimi üretir. AHR, o enzimin ne kadarını ürettiğinizi kontrol eder. Birlikte, bu genler kan dolaşımınızda ne kadar süreyle ve ne kadar kafeinin dolaştığını kontrol ederler.

Durum ayarlaması

Kafeinin beynin aktivitesini ve ödül merkezini nasıl etkilediğinin yanı sıra kaygı, uykusuzluk ve mide rahatsızlığı gibi diğer yan etkilerde de tamamen farklı bir gen grubu söz konusudur.

Sabah uyuşukluğunun ve öğle yemeği sonrası durgunluğunun sorumlularından biri olan adenozin, sinir aktivitesini yavaşlatır ve dopamin de dahil olmak üzere beyinde iyi hissettiren birçok maddenin salınımını engeller. Ancak kafein kan dolaşımınızdayken, beyninizdeki ve vücudunuzun başka yerlerindeki reseptörlerde adenozinin yerini kolayca alarak uyanıklığı artırır.

Adenozin reseptörlerinin ekspresyonu, ADORA2A olarak bilinen bir gen tarafından düzenlenir ve çok sayıda çalışma, bu gendeki varyantların kafeine tepkinizi etkilediğine işaret eder. Bazı insanların günün erken saatlerinde bir yudum kahve içtikten sonra bile uykusuzluk yaşamasının bir nedeni bu olabilir. Kaygıda da rol oynadığı tespit edilmiştir. Başka bir çalışma, bazı insanlarda panik bozuklukla beraber adenozin reseptörlerinde varyasyonlar olduğunu belirtmektedir.

Dopamin reseptör geni DRD2’deki varyasyonlar, kahveye olan bağlılığınızı veya isteksizliğinizi de etkileyebilir. Cornelis ayrıca, kan-beyin bariyeri boyunca bileşiklerin taşınmasında rol oynayan ABCG2 geninin, merkezi sinir sisteminize ne kadar kafeinin ulaştığını etkileyebileceğini de buldu.

Uyan ve kahveyi hisset

Philadelphia’daki Monell Center’da yapılan bir çalışmada, tat ve koku araştırmacısı Danielle Reed, bir grup kahve içicisinde acı tat algısıyla ilgili olduğu bilinen genlerin aktivitesine baktı. Tat vermesi için saf sıvı kafein verildiğinde, günlük olarak daha fazla kahve içen denekler, tat örneklerini daha az içenlere göre daha acı olarak değerlendirdi.

Reed’in grubu karşılık gelen acı reseptör genlerine baktığında, bu genlerin fazla kahve içenlerde daha aktif olduğunu buldular. Ancak diğer çalışma katılımcıları, kafeinin acılığını tadabilmek için gen varyantından tamamen yoksundu. Bu, o insanların kahveyi daha çok sevmelerinin beklenebileceği anlamına mı geliyor?

“Kahvenin acılığının sadece yüzde 15’i kafeinden ve diğer yüzde 85’i ise tamamen başka bir acı bileşik paletinden geliyor” diyor Reed. “Birçok farklı acı reseptörü var ve aynı zamanda kahvede birçok farklı acılık var. Bu nedenle, genetiğe kahve bazında da bakmanız gerekir, çünkü her kahve farklıdır.” 

Reed, kafeinin bazı insanların duyusal yolaklarını henüz tam olarak anlamadığımız şekillerde de etkileyebileceğini belirtiyor ^[1]nationalgeographic.co.uk.