Derinlerdeki Hazine: Mercan Resifleri

Yeryüzünün yaklaşık %70’ini oluşturan ve gezegenimizdeki en geniş yaşama alanı olan  deniz ve okyanuslar, bünyesinde sayısız canlı türünü barındırır. Bu yaşam alanlarından en gizemli olanı ise okyanuslar. Gözden ve gönülden ırak olan okyanuslar, küresel ısınmanın oluşmasında birincil rol oynayan insan kaynaklı “karbondioksit” salımlarının %93’ünün doğal yollarla uzaklaştırılmasında önemli bir role sahip. İnsan için bu denli önemli olan okyanuslar ise gizemli bir hazineye ev sahipliği yapıyor. Dilerseniz okyanusun derinlerine bir keşfe çıkalım…

Bu keşifte bizi en çok büyüleyecek olan canlılar ise şüphesiz ki:  Mercan Resifleri. Renkli okyanus hayatının vazgeçilmez bir parçası olan mercan resifleri, mercan adlı deniz omurgasızlarının iskeletlerinden oluşan karakterize sualtı ekosistemidir. Her bir mercan yapısı polip adı verilen küçük ve yumuşak organizma kolonilerinden oluşur. Resifler genelde tıpkı zooplanktonlarda olduğu gibi besinlerini tentakülleri sayesinde yakalar. Ancak, besinlerinin büyük bir kısmını mutualist simbiyotik bir ilişki kurduğu mikroalglerden karşılar. Daha açık bir ifade ile söyleyecek olursak, içlerinde yaşayan besin fabrikaları vardır. 

Birçok deniz canlısına ev sahipliği yapan, kıyı şeridini tropikal fırtınaların ve dalgaların zararlı etkilerden koruyan, denizel besin zinciri için azotu ve diğer önemli besinleri sağlayan, azot ve karbon dengesinde önemli rol oynayan mercan resifleri;  büyük bir ekosistemin önemli bir parçasıdır. 500 milyondan fazla insan için yemek ve gelir kaynağı olan resifleri bir bakıma ormandaki ağaçlar gibi düşünebiliriz. Ağacı olmayan bir orman ne ise resifi olmayan bir  okyanus  odur.  

Ne yazık ki, son 30 yılda dünyadaki mercanların %50’sini kaybettik.

Ne yazık ki, son 30 yılda dünyadaki mercanların %50’sini kaybettik. Mercanlar, kendilerini beyaz tüylü bir  yapıya bırakarak yaşama veda ediyor. Yiyecek için bağımlı oldukları zooxantella’ları kaybeden mercan resifleri parlak rengini kaybediyor,  geriye kalan tek şey ise beyaz dış iskeletleri oluyor.  Bu durum “mercan ağarması” olarak adlandırılıyor.  Gözle görülen bu beyazlaşma aslında mercanların strese verdiği bir tepki. İlk Büyük Global Beyazlaşma ile 1997-1998 yıllarında karşılaşırken şu an  Üçüncü Global Beyazlaşma’nın eşiğinde olduğumuzu üzülerek belirtmek istiyorum. Bu durumun sebebi ise bize çok  tanıdık olan bir kavram: İnsan aktiviteleri sonucu oluşan Küresel Isınma. 

Mercanların sesini duyuyor muyuz ? 

Dünya sıcaklığının sadece 2 derece artması bile mercanlar üzerinde ölümcül bir etkiye sahip. Son zamanlarda mercanlarda karşılaşılan diğer bir durum ise renklerinin fosforlu renklere dönmesi. Kendilerini ısıdan korumak için kimyasal bir güneş koruyucu üreten mercanlar, şüphesiz ki ölümün inanılmaz en güzel aşamasını sergiliyor. Bu belki de onların “Bana bakın. Beni farkedin. Ben de varım.” deme şekilleridir. Mercanların sesini duyuyor muyuz?
Jane Goodall der ki: “Çevrenizdeki dünyayı etkilemeden tek bir günü geçiremezsiniz. Yaptığınız şey bir fark yaratır ve ne tür bir fark yaratmak istediğinize karar vermelisiniz.” Buradaki en can alıcı soru ise şu: ‘Bu ekosistemi kurtaramazsak diğer ekosistemleri kurtaracak cesaretimiz olacak mı?’ ^[1]youtube.com^[2]“Mercan Resifleri ve Mikroskobik Algler Arasındaki Simbiyotik İlişki” benimhayvanlarim.com^[3]“Resif nedir? Oluşumu, ölümü ve Dünya için önemi” ungo.com.tr^[4]Tüm Mercanlar Resifleri Öldüğünde İnsanlığın Başına Neler Gelecek? webtekno.com^[5]“Resifleri Kurtarmak” nationalgeographic.com.tr^[6]chasingcoral.com^[7]Öne Çıkan Görsel: Toby Hudson – en.wikipedia.org

DOI: scientiaturcica.com/10.5922/SCITUR.2022.017