Beyninizin Bilinmeyen Gücü: Plasebo

Zihninize şans verdiğinizde, zihniniz güçlü bir şifa verme aracı olabilir. Beyninizin vücudunuzu sahte bir tedaviye ikna edebileceği fikri gerçektir ve buna plasebo etkisi denir. Bilim insanları, doğru koşullar altında bir plasebo etkisinin geleneksel tedaviler kadar etkili olabileceğini düşünmektedirler.

Plasebo efekti pozitif düşünmekten daha fazlasıdır. Tedaviye ya da prosedüre inanmak işin en önemli kısımdır. Öyle ki tıbbi olarak kurtulma şansı tanınmayan hastaların bile bu güç sayesinde ölümden kurtulmuş olmaları kayıtlara geçmiştir. Harvard’a bağlı Beth Israel Deacoess Tıp Merkezi’nden Profesör Ted Kaptchuk’un araştırmaları “plasebo etkisi” ve bu esnada beyin ile vücudun etkileşimi üzerinedir.

Plasebo gerçekten işe yarıyor mu ?

Yıllardır plasebo etkisinin işe yaramadığı düşünüldü. Plasebo klinik deneylerde tedavilerin efektifliğini test etmek amacıyla ve çoğunlukla ilaç çalışmalarında kullanılır. Örneğin , bir grup insan asıl ilacı alırken diğerleri aktif olmayan (inaktif) ilacı veya placebo alıyorlar. Klinik deneydeki katılımcılar gerçek ilacı mı yoksa plasebo mu aldıklarını bilmiyorlar. Bu şekilde araştırmacılar her iki grubun ilaca nasıl tepki verdiklerini ölçüyorlar. Eğer ikisinden de aynı reaksiyon alınırsa – iyileşme yada değil – ilacın işe yaramadığı kabul ediliyor.

Uzmanlar plaseboya tepki vermenin farmakolojik olmayan (ilaç dışı) mekanizmada mevcut olabileceğinin sonucuna varmışlardır. Plaseboların nasıl çalıştığı hala tam olarak anlaşılmış değil, ancak endorfin ve dopamin gibi kendini iyi hissettiren nörotransmitterlerdeki (nöronlar arasında iletişimi sağlayan kimyasallara nörotransmitter denir) artışlardan ruh halleri, duygusal reaksiyonlar ve öz farkındalıkla bağlantılı belirli beyin bölgelerindeki daha fazla aktiviteye kadar her şeyi içeren karmaşık bir nörobiyolojik reaksiyonu içeriyor. Hepsinin terapötik (tedavi edici) faydası olabilir. Kaptchuk, “Plasebo etkisi, beyninizin vücuda daha iyi hissetmek için neye ihtiyacı olduğunu söylemesinin bir yoludur” diyor.

Plasebo ne işe yarar?

Plasebolar kolesterolü azaltmaz veya tümörü küçültmez. Onun yerine plasebolar beyin tarafında modüle edilmiş semptomlar üzerinde çalışır, ağrı algısı gibi örneğin: baş ağrısı. Plasebolar “sizi daha iyi hissettirebilir ama çare değiller” der Kaptchuk. Plaseboların acı yönetimi, strese bağlı uykusuzluk ve kanser tedavisindeki yorgunluk ve mide bulantısı gibi yan etkilerde en fazla etkili olduğu gösterilmiştir.

Plasebo vücudun iyileştiğini düşünmeye teşvik ediyor, peki ya başarılı oluyor mu?

Plasebolar çoğunlukla işe yarar çünkü insanlar onlardan bir tane aldıklarını bilmiyorlar. Peki ya onlardan bir tane aldığınızı öğrenseydiniz ne olurdu ?

Kaptchuk tarafından yönetilen ve “Science Translational Medicine” dergisinde yayınlanan bir araştırmada, insanların migren tarzı ağrı kesici ilaçlara nasıl tepki verdiğini test ederek bunu araştırdı. Bir grup, ilacın adıyla etiketlenmiş bir migren ilacı aldı, diğeri “plasebo” etiketli bir plasebo aldı ve üçüncü grup hiçbir şey almadı. Araştırmacılar, migren krizinden sonra ağrıyı azaltmak için plasebo’nun gerçek ilacın yarısı kadar etkili olduğunu keşfettiler.

Araştırmacılar, bu reaksiyonun ötesindeki itici gücün, basit bir hap alma eylemi olduğunu öne sürdüler. Kaptchuk, “İnsanlar ilaç alma ritüelini olumlu bir iyileştirici etki olarak ilişkilendiriyor” diyor. “İlaç olmadığını bilseler bile, eylemin kendisi beyni vücudun iyileştiğini düşünmeye teşvik edebilir.”

Sahte bir hap almanın yanı sıra kendinize nasıl plasebo verebilirsiniz?

Kendi kendine yardım yöntemlerini uygulamak bir yoldur. “Sağlıklı yaşam ritüeline katılmak — doğru yemek, egzersiz yapmak, yoga, kaliteli sosyal zaman, meditasyon yapmak gibi — muhtemelen plasebo etkisinin bazı temel bileşenlerini sağlar” der Kaptchuk. Bu faaliyetler kendi başlarına olumlu müdahaleler olup, verdiğiniz dikkat düzeyine göre bu faydalar artırabilir.

Plasebo’nun beyindeki noktası

“PLOS Biology” tarafından yayınlanmış bu araştırmada plasebo etkisi sırasında beyinde neler olup bittiği anlaşılmaya çalışılmıştır. Araştırmacılar diz kireçlenmesinden kaynaklanan kronik ağrıları olan kişilerin beyinlerini taramak için fonksiyonel manyetik rezonans (MR) görüntülemeyi kullandılar. Ardından herkese bir plasebo verildi ve başka bir beyin taraması daha yapıldı. Sonucunda ağrıda hafifleme ve azalma hissedenlerin, frontal korteks yani ön lob beyin bölgesinde daha fazla aktiviteye sahip olduklarını fark ettiler.

Beyninizin sahip olduğu gücü ortaya çıkarmanız için sadece küçük bir inanç dokunuşu yapmak, kendinizin bile inanamayacağı sonuçları gözler önüne sermenizde en önemli rolü oynayacaktır. ^[1]www.health.harvard.edu yazısından uyarlanmıştır.

DOI: scientiaturcica.com/10.5922/SCITUR.2022.006