Tarımda Felsefi Bir Evrim: Biyodinamik Tarım

Avusturyalı filozof Rudolf Steiner, yaşamının son yıllarında, konvensiyonel tarım yönetimine ve uygulamalarına meydan okuyarak yeni bir felsefi yaklaşımı dünya literatürüne kazandırdı (1924). Bu meydan okuma kimyasal tarımın yaygınlaşmasına en erken tepki olma özelliği taşıyordu.

20. yüzyınlın ilk çeyreğine gelindiğinde büyük cihan harbi ve öncesindeki süreç tüm dünya genelinde açlık ve kıtlıkla sonuçlanan büyük olumsuzluklara yol açmıştır. Bu bağlamda dünya genelinde tarımsal alanda kimyasaların kullanımına yönelilerek birim alandan daha fazla ürün alma hedefi eyleme konulmuştur. Bu dönemde “Kimyasal Ekonomiye” karşı çıkan Almanya’lı bir grup çiftçi kesimi Steiner’e başvurarak; toprağın, doğanın ve tohumun hızlı bir şekilde yozlaştığını ve bu yozlaşmayı nasıl engelleyeceklerini” sormaları ve yardım istemeleri üzerine;

Steiner, 1924’te Polonya’da sekiz derslik bir tarım kursunda “Dünyayı İyileştirecek” alternatif bir tarımın temellerini atmış; bu alternatif yaklaşım “Biyodinamik Tarım” olarak adlandırılmıştı.

Bununla birlikte 1938’de Ehrenfried Pfeiffer’in “BioDynamic Farming and Gardening” adlı kitabının yayınlanmasıyla sonuçlanan, biyodinamik tarımın geliştirilmesine, dile getirilmesine ve adlandırılmasına yol açan bir süreci başlatmış oldu. Filozof Steiner ve agronom Pfeiffer tarafından literatüre kazandırılan bu felsefi yaklaşım insanı, doğayı ve evreni esas alan antropolojik bir teoriye dayanmaktadır.

Rudolf Steiner ve Felsefesi

Rudolf Steiner (1861-1925), Avusturyalı bir filozof, bilim insanı, sosyal reformcu ve eğitimcidir. Zamanının önde gelen “Goethean” bilginlerinden biriydi. Steiner felsefî olarak bilhassa Goethe’den etkilenmiştir. Onun doğa öğretisini kendi felsefi düşüncesinde eritmiş ve Goethe’den kalan yazıların editörlüğünü üstlenmiştir. 1924’te bio-dinamik çiftçiliğin tohumunu atacak konferanslar ve eğitim kursları vermeye başladı.

Verdiği konferanslarda gezegenlerin hareketlerinin toprağı etkilediğini söylemiştir. Onun tarım ve toprağa dair fikirleri biyolojik-dinamik tarımın tohumlarını atmıştır.

Steiner, “Antroposofi” adlı düşünce akımının kurucusudur. Bu düşünce akımı Goethe’nin doğa felsefesinden esinlenerek geliştirdiği tinsel bir bilim olup, Antropos (İnsan) ve Sophia (Bilgi) kelimelerinden oluşmakta olup, “İnsan doğasının bilgeliği” anlamına gelmektedir.

Biyodinamik Tarım Nedir? 

Bu tarım sistemi tüm varoluşsal sürece saygı duyan; ekolojik ve sürdürülebilirlik çerçevesinde gıdaya ulaşımı sağlayan bir döngüsel üretim sistemidir. Biyodinamik tarım, gelişmiş bir organik tarım sistemi olarak düşünülebilir.

Biyodinamik tarımın temel ekolojik ilkesi, bir çiftliğin canlı organizmasına benzetilmesi ve kendi kendine yeten bir “Geri Dönüşüm Fabrikası” görevi görerek doğal kaynaklara yapılan baskının en düşük seviyede tutulmasıdır.

Modern tarım (kimyevi tarım yöntemleri) kompleks bir yaşamsal döngüye sahip olan doğanın gözlemlenmesinden uzak olarak uygulanmaktadır. Bu bağlamda düşünüldüğünde biyodinamik tarım geniş yaşam ağına evreni tümüyle dahil etmiş; gezegenleri, yıldızları ve kozmosu da göz önünde bulundurularak, geçmişte insanoğlunun bu faktörleri bitkiler, hayvanlar ve insanlar üzerinde nasıl uyguladıklarını bahsetmiştir. 

“Önceleri topraktan kendi besinlerini ve minerallerini toplayan bitkiler artık mineralleri için ölü kimyasal gübrelere bağımlı hale gelmiş ve insanlar bu zayıf bitkileri yedikçe iradelerini de kaybetmişlerdir.”

Steiner, Rudolf. 1993

Tarım uygulamalarını farklı bir yaklaşımla ele alan biyodinamik tarım tarzında ayın haraketleri çok iyi takip edilir ve bunun yanında üretimde bazı preparatlar kullanılmaktadır.

Kullanılan Preparatlar Nelerdir?

Biyodinamik tarım çoğunlukla organik tarımla karıştırılmaktadır. Şunu rahatlıkla söyleyebilmekteyiz ki, her biyodinamik tarımsal üretim aslında organik tarım içerisinde değerlendirilebilir. Ancak her organik üretim biyodinamik üretim içerisine girmemektedir. Bu bağlamda esas ayırt edici ayrım kullanılan preparatlar ile ortaya konulmaktadır.

Biyodinamik tarımda kullanılan preparatlar arazi ve kompost preparatları olarak ikiye ayrılmaktadır. Bu preparatlar da kendi içinde belli kodlarla tanımlanmış olup, kullanıma bağlı olarak sıralanmaktadır. Bunlar aşağıdaki gibi sıralanabilir.

Arazi Preparatları

500 Kodu ile boynuz gübresi: İnek boynuzları Eylül-Kasım ayları arasında taze inek gübresi ile doldurulur. Hazırlanan boynuzların taban kısmı aşağıya gelecek şekilde açılan toprak çukurlarak yerleştirilir ve yaklaşık 6 ay toprakta gömülü olarak saklanır (4. ay ara ara gübre fermentasyonu kontrol edilir).

Boynuz gübresi çiy düştüğünde (yani dünya nefes aldığında), veya Ay’ın alçalmaya başladığı sırada uygulanmaktadır.

501 Kodu ile Boynuzlu Silika Preparatı: Bu, özel olarak hazırlanmış ince öğütülmüş kuvars kristalleridir. Preparat 500’e benzer şekilde gömülür ancak bu sefer yaz aylarında (Nisan/Mayıs aylarında gömülür ve Eylül’de kaldırılır) gömülür. Bu süreç dünyada kozmik ışık enerjisinin en aktif olduğu (yaz) dönemdir.

Kompost Prepatları

Bunlar, çeşitli şifalı bitkilerden yapılan preparatlardır.

502 Kodu ile Civanperçemi Bitkisi (Achillea millefolium L.) Preparatı: Civanperçemi çiçeklerinin bir geyiğin mesanesiyle birleştirilmesinden yapılır.

503 Kodu ile Papatya (Anthemis sp.) Preparatı: Bu preparat, sağlıklı hayvanların (inek) ince bağırsakları ile fermente edilen papatya çiçeklerinden yapılmaktadır.

504 Kodu ile Isırgan Otu (Urtica sp.) Preparatı: Isırgan otunun fermente edilmesiyle yapılmıştır. Azot kaynağı olarak kullanılır. Malçlamada kullanılabilir.

505 Kodu ile Meşe Ağacı Kabuğu (Quercus sp.) Preparatı: Bu preparat meşe ağacının kabuğunun bir hayvanın kafatasıyla birleştirilmesiyle hazırlanır. Meşe kabukları yüksek kalsiyum oranına sahiptir.

506 Kodu ile Karahindiba (Taraxicum buttleri) Preparatı: Preparatın hazırlanması için Karahindiba bitkisi ve sığır bağırsak askısı gerekmektedir.

507 Kodu ile Kediotu ( Valeriana officinalis L. ) Preparatı: Bu preparatın hazırlığı için kediotu çiçeklerinin suyu kullanılır. Bu preparat fosfor ihtiyacını karşılar.

508 Kodu ile Atkuyruğu Otu (Equisetum arvense L.) Preparatı: Mantarlara karşı koruyucu olarak sürekli kullanılır. 

Biyodinamik Tarımda Çevre Evrendir!

Biyodinamik tarım için hazırlanan preparatlar, biyolojik süreçleri düzenlemeye ve yardımcı olmaya; aynı zamanda çiftlik yaşamını güçlendirmeyi amaçlamaktadır.

Biyodinamik Tarım Takvimi

Steiner’ın öğrencisi Maria Thun (1922 – 2012) tarafından ay ve yıldızların haraketleri şekillenerek biyodinamik tarım takvimi tasarladı. Bu bağlamda burçların tarım üzerindeki etkisini araştırarak literatüre farklı bir bakış açısı kazandırmış oldu.

Ortaya çıkan tarım takvimi aşağıda görüldüğü gibidir. Her burç bitki organlarıyla yakından ilişkili olup, ayın, yıldızların ve evrenin haraketleri ile bitkinin kök, yaprak, çiçek ve meyve oluşum arasında bir döngü söz konusudur.

Anadolu toprakları insanoğlunun beslenmesinde öncelikli olan bitki gruplarının anavatanı konumundadır. Yüzlerce yıllık bir tarımsal hafıza ve biyoçeşitliliğe sahip olan bu toprakların gelecek yüzyılları besleme potansiyeli ancak bilinçli ve duyarlı bir yaklaşımla mümkün olabilecektir.

Günümüz tarımsal üretimi artan nüfus ve şehirleşmelere paralel olarak hibrid tohumlara ve ilaç firmalarına bağımlı bir hale gelmiştir. 

Binlerce yıl medeniyetlere ev sahipliği yapan ve doyuran bu topraklarda “Toprak” ve “Su” artık kıt kaynak olarak yerini almıştır.

Bir ölüyü suya koyarsanız onu size verir, açıkta bırakırsanız kokar; bir ölüyü kabul edebilecek tek yer topraktır!

Sürdürülebilir bir gelecek için topraklarımıza sahip çıkmalı, bilinçli kullanılmalı ve evrensel bir yaklaşımın bakış açımızın ağırlık merkezinde yer alması gerekmektedir. ^[3]ÇAKIR, Ö., YILDIZ, H., & KARATAŞ, N. (2018). Biyodinamik Tarım ve Organik Tarımın Karşılaştırılması. Türk Tarım-Gıda Bilim ve Teknoloji dergisi, 6(4), 438-443.^[4]Paull, J. (2011). Biyodinamik tarım: Koberwitz’den dünyaya yolculuk, 1924-1938. Organik Sistemler Dergisi , 6 (1), 27-41.^[5]Steiner, Rudolf. 1993. “Spiritual Foundation for the Renewal of Agriculture: A Course of Lectures.” Biodynamic Farming and Gardening Association, Kimberton, PA.

DOI: scientiaturcica.com/10.5922/SCITUR.2022.001

Öne Çıkan Görsel: ^[6]https://news.italianfood.net