Günümüzde plastik atıklar, iklim değişikliği ile beraber, en büyük iki çevre sorununundan biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Bugün, üretilen plastiklerin çok büyük bir bölümü devasa yığınlar halinde denizlerde ve okyanuslarda birikmektedir. Bu atıklar o kadar geniş bir kitle oluşturmaktadır ki yeni bir kıta oluşturabilecek büyüklükte olduğu düşünülmektedir.
Plastik poşetlere, ağlara sıkışan binlerce canlının yanı sıra, mevcut temiz suyu da kirleten bu atıklar, ilerleyen yıllarda bugünküyle eş oranla artış göstermeye devam ederse, birçok deniz canlısının nesli tükenmekle karşı karşıya kalacaktır.
Çevreyi bu denli kirleten petrokimya plastiklere alternatif oluşturabilecek, bitki, alg ve bakteri gibi canlılardan elde edilen biyoplastikler bu kirliliği önleyebilecek potansiyele sahiptir. Biyoplastik üretiminde mısır, patates ve buğdaydan elde edilen selüloz, nişasta, süt proteinleri, soya proteinleri, tarımsal gıda ve yem bitkisi artıkları, odun ve biyokütle içeren diğer atık maddeler ağırlıklı olarak kullanılmaktadır.
Ancak biyoplastiklerin üretimi için kullanılacak biyokütle yada hammaddenin ne olduğuna bağlı olarak biyoplastiklerin etkinliği ve soruna çözüm olma potansiyelleri tartışılmaktadır.
Hali hazırda, dünya nüfusu için gerekli olan gıda ve yem bitkilerinin üretiminde petrol türevleri kullanılırken birde biyoplastik üretimi için daha fazla petrol türevi enerji ve gübre ihtiyacı oluşacaktır. Bunun yanında dünya genelinde ekilebilir alanların kısıtlı olması dolayısıyla bir de biyoplastik üretimi için mevcut tarım alanlardan bir pay ayrılması mümkün olabilecek mi? Bu hammadde üretimi için gerekli olan ekstra tatlı su kaynaklarından bahsetmiyorum bile… Sonuç itibari ile biyoplastik üretimi için kullanılacak hammade daha ekonomik bir çözüm önerisi sunmalı. Mevcut plastik kirliliğini azaltalım derken, petrol bazlı ürünlerin kullanımınının artışına, CO2 emisyonu salınımının artmasına veya daha fazla tatlı su kaynakların tüketilmesine neden olmayalım.
Bu noktada Algler iki şekilde çevre dostu çözümler sunabilir. Özellikle mikroalgler mevcut plastik atıklarının bozunumunda kullanılabilirler. Mikroalglerin sahip olduğu enzimler ve toksinler mevcut plastiklerin biyo bozunumunda kilit rol oynayabilirler. Diğer önemli çevre dostu çözüm ise alg-kökenli biyoplastiklerin üretimi. Algleri biyoplastiklerin üretiminde öne çıkaran özellikleri ise alglerin bol miktarda biyokütle oluşturması, hızlı büyümesi, hasat süresinin kısa olması, selüloz bazlı değeri yüksek ürünlerin elde edilebilmesi.
Alglerden elde edilen biyoplastikler, yüksek bozunum kapasitesine sahip olmaları nedeniyle, kolaylıkla topraktaki bakteri ve mantar gibi mikroorganizmalar tarafından parçalanabilirler. Bazı araştırmacılar ve yatırımcılar tarafından sadece alglerden elde edilmiş olan biyoplastik ürünleri üretilmeye başlandı. Hatta bazı laboratuvarlarda biyoplastik üretiminin hammaddesi olan selülozu üretmek için algler yetiştiriliyor. Ne dersiniz yakın zamanda alglerden yapılmış biyoplastikler mevcut geleneksel plastiklerin yerini alacak gibi…
Nasıl Atıf Yapılır:
[cite]
Kaynaklar ve İleri Okuma:
Wen Yi Chia ve ark. 2020. Nature’s fight against plastic pollution: Algae for plastic biodegradation and bioplastics production, Environmental Science and Ecotechnology, Volume 4, https://doi.org/10.1016/j.ese.2020.100065.
